កិច្ចប្រជុំបញ្ហាព្រំដែនខ្មែរ-ថៃនៅឥណ្ឌូណេស៊ីបរាជ័យ
ដោយ យន់ សាមៀន
2011-04-09
មន្រ្តីនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមេសា បានឲ្យដឹងថា កិច្ចប្រជុំស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់បញ្ហាព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ នៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី រយៈពេលពីរថ្ងៃកន្លងមកនេះ បានបរាជ័យហើយ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ម៉ាទី ណាតាឡេហ្គាវ៉ា (Marty Natalegawa) [ស្ដាំ] ចាប់ដៃជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងបូហ្គ័រ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១។ ឥណ្ឌូណេស៊ី ធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំស្ដីពីបញ្ហាព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ រយៈពេល២ថ្ងៃ។
លោក កុយ គួង បានប្រកាសថា កម្ពុជានឹងស្វែងរកការបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេ ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ក្រោយពេលកិច្ចប្រជុំព្រំដែននៅឥណ្ឌូណេស៊ី បានជួបភាពទាល់ច្រកសាជាថ្មីម្ដងទៀត។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បានបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីសម្រេចតុលាការដែលមានការគាំទ្រភាគច្រើន កាលពីថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ បានកំណត់ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតនៅក្នុងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ហើយក៏បានបញ្ជាឲ្យថៃ ដកកងទ័ព ឬក៏ប៉ូលិសខ្លួន ចេញពីប្រាសាទ និងតំបន់ជុំវិញបរិវេណប្រាសាទព្រះវិហារដែរ។
វត្តមានបេសកជនយូណេស្កូផ្ដល់ផលប្រយោជន៍អ្វីដល់កម្ពុជា?
ដោយ សេក បណ្ឌិត
2011-03-02
តើការពិភាក្សារវាងបេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) និងថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ផ្តល់ផលប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា យ៉ាងណាខ្លះ?
បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) ក្នុងអំឡុងពេលលោកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា ព្រមទាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់បេសកជនពិសេស របស់អង្គការយូណេស្កូមកកម្ពុជា ស្របពេលដែលប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ស្ថិតនៅមាត់ច្រកនៃភ្លើងសង្គ្រាមព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ។
ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានភាពជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ នៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ បានសម្ដែងការយល់ឃើញថា វត្តមានរបស់បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) នៅពេលនេះ មានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់កម្ពុជា គឺផ្ដល់នូវភាពកក់ក្ដៅដល់កម្ពុជា ឬធ្វើឲ្យកម្ពុជា មានប្រៀបលើភាគីថៃ ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះខ្មែរ-ថៃ និងកិច្ចការពារប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ដែលភាគីថៃ ចិញ្ចឹមចិត្តចង់ដណ្ដើមកាន់កាប់ និងជាចំណុចបង្កជម្លោះព្រំដែន។
តំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ លោក រ៉ុង ឈុន មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីលទ្ធផលមិនបានដូចការដែលពលរដ្ឋកម្ពុជា រំពឹងទុកក្ដី ដូចជាករណីលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា មិនបានទៅមើលការខូចខាតនៅប្រាសាទព្រះវិហារផ្ទាល់តាមការគ្រោងទុក ជាដើម ប៉ុន្តែនៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតបានផ្ដល់សារសំខាន់ដល់កម្ពុជា ក្នុងការសម្របសម្រួលទាក់ទិនករណីដោះស្រាយជម្លោះថៃ ឈ្លានពានមកលើកម្ពុជា ក៏ដូចជាករណីស្វែងរកការពិតដែលថៃ បានបាញ់ផ្លោងដោយអាវុធធុនតូច និងធំមកលើប្រាសាទព្រះវិហារ បណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ខូចខាតប្រាសាទយ៉ាងដំណំ។
លោក រ៉ុង ឈុន បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «ខ្ញុំគិតថា តំណាងយូណេស្កូ ត្រូវតែចាប់បង្ខំ ទី១ គឺបង្ខំឲ្យបញ្ឈប់វាយប្រហារប្រាសាទព្រះវិហារ ក៏ដូចជាវាយប្រហារកម្ពុជា និងត្រូវតែបង្ខំឲ្យភាគីសៀម ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវលើការខូចខាត និងត្រូវតែធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ជុំវិញតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ»។
លោកបន្តថា តំណាងយូណេស្កូ ក៏ជាសាក្សីសំខាន់ក្នុងការបង្ហាញនូវភស្តុតាងទៅដល់មជ្ឈដ្ឋាន អន្តរជាតិ ឲ្យគេយល់ច្បាស់អំពីជម្លោះខ្មែរ-ថៃនេះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ដែរថា លោកបានកត់សម្គាល់ឃើញនូវចំណុច៣ដែលជាផ្លែផ្កាល្អ ជាប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា ក្រោយពីមានវត្តមានរបស់បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូមកកម្ពុជា ៖ «១សំណើរបស់ទីក្រុងបាងកក យើងឃើញថា គឺស្នើឲ្យអង្គការយូណេស្កូ ដកប្រាសាទព្រះវិហារចេញពីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ហើយយូណេស្កូ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា គេមិនអាចដកប្រាសាទចេញពីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានទេ ហើយទីពីរ យូណេស្កូបានលើកបញ្ហានេះនៅក្នុងបរិបទសម្បត្តិវប្បធម៌មនុស្សលោក»។
លោកសង្កេតឃើញទៀតថា ការដោះស្រាយរបស់យូណេស្កូ មានភាពទន់ភ្លន់តែម៉ឺងម៉ាត់ ដូចជាករណីមិនលើកបញ្ហាដាក់បន្ទុកភ្លាមៗទៅភាគីទី២ ដោយមិនដាក់អ្នកជំនាញទៅត្រួតពិនិត្យការខូចខាតប្រាសាទភ្លាមៗ ដើម្បីបំបាក់ដៃគូជម្លោះម្ខាងទៀតទេ តែគេមានគម្រោងលើកយកបញ្ហានេះទៅជជែកក្នុងកិច្ចប្រជុំអន្តរជាតិ ដែលមានតំណាងជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការយូណេស្កូ និងមានភាគីជម្លោះចូលរួមពិនិត្យដោះស្រាយ ដើម្បីបង្ហាញនូវភាពយុត្តិធម៌។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍បន្ត ៖ «គេថា គេមិនចុះទៅមើលទេ ប៉ុន្តែរឿងនេះគេដឹងច្បាស់ណាស់ គ្រាន់តែឯកសារមកដល់ស្រុកខ្មែរហ្នឹង គឺខ្មែរគេបានយកទៅឲ្យយូណេស្កូហើយ ប៉ុន្តែគេមិនអាចនិយាយបាន និងទៅមើលផ្ទាល់ បើមើលផ្ទាល់ហាក់ដូចជាផ្គើន ឬផ្ចាញ់ផ្ចាល»។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន ជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃ២៨ កុម្ភៈថា បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ មកកម្ពុជានេះ គឺផ្តោតលើការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារសុទ្ធសាធ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងព្រំដែនទេ ហើយអ្នកជំនាញការពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ នឹងមកដល់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីវាយតម្លៃការខូចខាតក្នុងរយៈពេលឆាប់ៗខាងមុខ ប៉ុន្តែអាស្រ័យលើស្ថានភាពធូរស្រាលនៅតំបន់ព្រះវិហារ។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា ៖ «ក្រោយពេលដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលចាត់តាំងដោយអាស៊ានហ្នឹង មកដល់ពេលណា ក្រោយនោះភ្លាមគឺយូណេស្កូ ចាប់ផ្ដើមបញ្ជូនអ្នកដែលវាយតម្លៃ តើការខូចខាតហ្នឹងមានប៉ុណ្ណា? គឺការជួសជុលជាបន្ទាន់ភ្លាម ក្រោយពេលដែលមានការវាយតម្លៃថា ប្រាសាទហ្នឹងខូចខាតអស់ប៉ុន្មានភាគរយ? ហើយជ្រើសរើសអ្នកដែលជំនាញខាងការជួសជុលប្រាសាទមកជាបន្ទាន់»។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន មានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែត កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ក្រោយពីជំនួបជាមួយលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា ថា ការបាញ់ផ្លោងបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារដោយភាគីថៃ គឺបានរំលោភលើអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៥៤ របស់អង្គការយូណេស្កូ ដែលជាអ្នកការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
លោក សុខ អាន មានប្រសាសន៍ដោយចោទប្រកាន់ថា ថៃជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឬជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងសាសនា ប្រឆាំងវប្បធម៌ ដោយសារការវាយប្រយុទ្ធគ្នាកន្លងមកនោះ ថៃបានបាញ់សំដៅបំផ្លាញប្រាសាទ វត្តអារាមខ្មែរ ដែលជាទីសក្ការៈរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ បណ្ដាលឲ្យខូចខាតយ៉ាងច្រើន ៖ «អ៊ីចឹងនេះជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មយ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលថៃ បានប្រព្រឹត្ត»។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា ក្រោយការវាយតម្លៃការខូចខាតប្រាសាទហើយ ជំហានទីពីរ គេត្រូវគិតគូរពីការទទួលខុសត្រូវជាអន្តរជាតិ ចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដូចជាប្រាសាទព្រះវិហារជាដើមនេះ ៖ «មានន័យថា យូណេស្កូត្រូវដាក់ផែនការណាមួយលើភាគីថៃ ដែលថៃ បានប្រើប្រាស់កងកម្លាំងយោធាមកលើទឹកដីកម្ពុជា ពិសេសមកលើបេតិកភណ្ឌពិភពលោក»។
លោក ជុច ភឿន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានរងការបាញ់ផ្លោងដោយកងទ័ពថៃ ចំនួន ៤១៤គ្រាប់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ កន្លងទៅនេះ ហើយលោកបានវាយតម្លៃថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានទទួលរងការខូចខាតប្រមាណពី ៧០% ទៅ ៨០% បើទោះបីគេពុំឃើញមានការដួលរលំតួប្រាសាទធំក៏ដោយ៕
ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានភាពជម្លោះព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ នៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ បានសម្ដែងការយល់ឃើញថា វត្តមានរបស់បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) នៅពេលនេះ មានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់កម្ពុជា គឺផ្ដល់នូវភាពកក់ក្ដៅដល់កម្ពុជា ឬធ្វើឲ្យកម្ពុជា មានប្រៀបលើភាគីថៃ ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះខ្មែរ-ថៃ និងកិច្ចការពារប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរ ដែលភាគីថៃ ចិញ្ចឹមចិត្តចង់ដណ្ដើមកាន់កាប់ និងជាចំណុចបង្កជម្លោះព្រំដែន។
តំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ លោក រ៉ុង ឈុន មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីលទ្ធផលមិនបានដូចការដែលពលរដ្ឋកម្ពុជា រំពឹងទុកក្ដី ដូចជាករណីលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា មិនបានទៅមើលការខូចខាតនៅប្រាសាទព្រះវិហារផ្ទាល់តាមការគ្រោងទុក ជាដើម ប៉ុន្តែនៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតបានផ្ដល់សារសំខាន់ដល់កម្ពុជា ក្នុងការសម្របសម្រួលទាក់ទិនករណីដោះស្រាយជម្លោះថៃ ឈ្លានពានមកលើកម្ពុជា ក៏ដូចជាករណីស្វែងរកការពិតដែលថៃ បានបាញ់ផ្លោងដោយអាវុធធុនតូច និងធំមកលើប្រាសាទព្រះវិហារ បណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ខូចខាតប្រាសាទយ៉ាងដំណំ។
លោក រ៉ុង ឈុន បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «ខ្ញុំគិតថា តំណាងយូណេស្កូ ត្រូវតែចាប់បង្ខំ ទី១ គឺបង្ខំឲ្យបញ្ឈប់វាយប្រហារប្រាសាទព្រះវិហារ ក៏ដូចជាវាយប្រហារកម្ពុជា និងត្រូវតែបង្ខំឲ្យភាគីសៀម ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវលើការខូចខាត និងត្រូវតែធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍ជុំវិញតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ»។
លោកបន្តថា តំណាងយូណេស្កូ ក៏ជាសាក្សីសំខាន់ក្នុងការបង្ហាញនូវភស្តុតាងទៅដល់មជ្ឈដ្ឋាន អន្តរជាតិ ឲ្យគេយល់ច្បាស់អំពីជម្លោះខ្មែរ-ថៃនេះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ដែរថា លោកបានកត់សម្គាល់ឃើញនូវចំណុច៣ដែលជាផ្លែផ្កាល្អ ជាប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា ក្រោយពីមានវត្តមានរបស់បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូមកកម្ពុជា ៖ «១សំណើរបស់ទីក្រុងបាងកក យើងឃើញថា គឺស្នើឲ្យអង្គការយូណេស្កូ ដកប្រាសាទព្រះវិហារចេញពីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ហើយយូណេស្កូ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា គេមិនអាចដកប្រាសាទចេញពីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកបានទេ ហើយទីពីរ យូណេស្កូបានលើកបញ្ហានេះនៅក្នុងបរិបទសម្បត្តិវប្បធម៌មនុស្សលោក»។
លោកសង្កេតឃើញទៀតថា ការដោះស្រាយរបស់យូណេស្កូ មានភាពទន់ភ្លន់តែម៉ឺងម៉ាត់ ដូចជាករណីមិនលើកបញ្ហាដាក់បន្ទុកភ្លាមៗទៅភាគីទី២ ដោយមិនដាក់អ្នកជំនាញទៅត្រួតពិនិត្យការខូចខាតប្រាសាទភ្លាមៗ ដើម្បីបំបាក់ដៃគូជម្លោះម្ខាងទៀតទេ តែគេមានគម្រោងលើកយកបញ្ហានេះទៅជជែកក្នុងកិច្ចប្រជុំអន្តរជាតិ ដែលមានតំណាងជាន់ខ្ពស់របស់អង្គការយូណេស្កូ និងមានភាគីជម្លោះចូលរួមពិនិត្យដោះស្រាយ ដើម្បីបង្ហាញនូវភាពយុត្តិធម៌។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍បន្ត ៖ «គេថា គេមិនចុះទៅមើលទេ ប៉ុន្តែរឿងនេះគេដឹងច្បាស់ណាស់ គ្រាន់តែឯកសារមកដល់ស្រុកខ្មែរហ្នឹង គឺខ្មែរគេបានយកទៅឲ្យយូណេស្កូហើយ ប៉ុន្តែគេមិនអាចនិយាយបាន និងទៅមើលផ្ទាល់ បើមើលផ្ទាល់ហាក់ដូចជាផ្គើន ឬផ្ចាញ់ផ្ចាល»។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន ជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃ២៨ កុម្ភៈថា បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ មកកម្ពុជានេះ គឺផ្តោតលើការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារសុទ្ធសាធ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងព្រំដែនទេ ហើយអ្នកជំនាញការពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ នឹងមកដល់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដើម្បីវាយតម្លៃការខូចខាតក្នុងរយៈពេលឆាប់ៗខាងមុខ ប៉ុន្តែអាស្រ័យលើស្ថានភាពធូរស្រាលនៅតំបន់ព្រះវិហារ។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា ៖ «ក្រោយពេលដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលចាត់តាំងដោយអាស៊ានហ្នឹង មកដល់ពេលណា ក្រោយនោះភ្លាមគឺយូណេស្កូ ចាប់ផ្ដើមបញ្ជូនអ្នកដែលវាយតម្លៃ តើការខូចខាតហ្នឹងមានប៉ុណ្ណា? គឺការជួសជុលជាបន្ទាន់ភ្លាម ក្រោយពេលដែលមានការវាយតម្លៃថា ប្រាសាទហ្នឹងខូចខាតអស់ប៉ុន្មានភាគរយ? ហើយជ្រើសរើសអ្នកដែលជំនាញខាងការជួសជុលប្រាសាទមកជាបន្ទាន់»។
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន មានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែត កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ក្រោយពីជំនួបជាមួយលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា ថា ការបាញ់ផ្លោងបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារដោយភាគីថៃ គឺបានរំលោភលើអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៥៤ របស់អង្គការយូណេស្កូ ដែលជាអ្នកការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
លោក សុខ អាន មានប្រសាសន៍ដោយចោទប្រកាន់ថា ថៃជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឬជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងសាសនា ប្រឆាំងវប្បធម៌ ដោយសារការវាយប្រយុទ្ធគ្នាកន្លងមកនោះ ថៃបានបាញ់សំដៅបំផ្លាញប្រាសាទ វត្តអារាមខ្មែរ ដែលជាទីសក្ការៈរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ បណ្ដាលឲ្យខូចខាតយ៉ាងច្រើន ៖ «អ៊ីចឹងនេះជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មយ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលថៃ បានប្រព្រឹត្ត»។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា ក្រោយការវាយតម្លៃការខូចខាតប្រាសាទហើយ ជំហានទីពីរ គេត្រូវគិតគូរពីការទទួលខុសត្រូវជាអន្តរជាតិ ចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដូចជាប្រាសាទព្រះវិហារជាដើមនេះ ៖ «មានន័យថា យូណេស្កូត្រូវដាក់ផែនការណាមួយលើភាគីថៃ ដែលថៃ បានប្រើប្រាស់កងកម្លាំងយោធាមកលើទឹកដីកម្ពុជា ពិសេសមកលើបេតិកភណ្ឌពិភពលោក»។
លោក ជុច ភឿន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានរងការបាញ់ផ្លោងដោយកងទ័ពថៃ ចំនួន ៤១៤គ្រាប់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ កន្លងទៅនេះ ហើយលោកបានវាយតម្លៃថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានទទួលរងការខូចខាតប្រមាណពី ៧០% ទៅ ៨០% បើទោះបីគេពុំឃើញមានការដួលរលំតួប្រាសាទធំក៏ដោយ៕
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាង៣០០នាក់មកពីព្រៃវែងទស្សនាគុកទួលស្លែង
ដោយ ឡេង ម៉ាលី
2011-03-02
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួនជាង ៣០០នាក់នៃខេត្តព្រៃវែង បានមកទស្សនាគុកទួលស្លែង និងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមជាលើកដំបូង នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១។ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ មកពីខេត្តព្រៃវែង ឈរមើលរូបថតជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហម នៅសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១។
មន្ត្រីទទួលបន្ទុកព័ត៌មានផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈរបស់សាលាក្ដី ខ្មែរក្រហម លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ ដែលថ្លែងនៅឯបរិវេណសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ទាំងនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយកិច្ចសហការរវាងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម និងសមាគមក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ក្នុងទិសដៅផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដល់សាធារណជនអំពីដំណើរការជម្រះក្ដីលើ អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមចំនួន ៥រូប ដែលកំពុងជាប់ឃុំសព្វថ្ងៃ។
លោកបានផ្តល់សារសំខាន់ដល់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំងនេះដូច្នេះ ៖ «សំខាន់បំផុតគឺការផ្សព្វផ្សាយបន្ត នេះជាចំណុចសំខាន់។ យើងឃើញថា ការផ្សព្វផ្សាយផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈកន្លងមកមានការជ្រួតជ្រាប ផុលផុសណាស់ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ គោលដៅនៃការផ្សព្វផ្សាយរបស់យើង គឺយើងជ្រើសឱ្យពួកគាត់ជាអ្នកដែលបន្តផ្សព្វផ្សាយពីយើង ហើយគាត់ជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋរាល់ថ្ងៃ គឺការផ្សព្វផ្សាយយើង»។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់មួយរូប ដែលបានសម្លឹងពិនិត្យរូបថតពីផ្ទាំងមួយទៅផ្ទាំងមួយទៀត គឺលោក ថោង លន់ បានអះអាងថា ប្អូនពៅរបស់លោកមួយរូបឈ្មោះ ថោង រ៉េន ត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមនាំយកមកសម្លាប់នៅគុកទួលស្លែងនេះ ៖ «ដែល ខ្ញុំមកមើលហ្នឹង រូបហ្នឹងគឺប្អូនតែម្ដង ប្រាកដណាស់! ព្រោះបងប្អូនខ្ញុំមើលមិនសូវច្រឡំទេ រាងដូចគ្នាទាំងអស់ មុខមាត់អីដូចខ្ញុំអ៊ីចឹង។ ខ្ញុំបងគេបំផុត អាយុ ៧៤ឆ្នាំហើយ។ គាត់នោះប្អូនទី៧។ បងប្អូនខ្ញុំ ៧នាក់»។
ភាគច្រើននៃសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ដែលមកទស្សនាគុកទួលស្លែង បានថ្លែងស្រដៀងគ្នាថា មានភាពតក់ស្លុតចំពោះរូបភាពទារុណកម្មលើជនរងគ្រោះទាំងនោះ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាមួយរូបទៀត លោក ថែន សម័យ បញ្ចេញអារម្មណ៍បន្ទាប់ពីការទស្សនាដូច្នេះ ៖ «តាម ខ្ញុំឃើញរូបដែលពួកខ្មែរក្រហមធ្វើទារុណកម្មនេះ ខ្ញុំមានការក្រៀមក្រំ ក្ដុកក្ដួលក្នុងអារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់ មិននឹកស្មានថា ខ្មែរសម្លាប់ជាតិឯងដូចនេះសោះ»។
លោកស្រី ជឹម ស៊ីថា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំព្រៃឃ្នេស ស្រុកមេសាង បន្ទរដូច្នេះ ៖ «ឈឺចាប់ ពុះកញ្ជ្រោលចង់ហូរទឹកភ្នែក ឃើញទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះ គឺជាក់ស្ដែងមែននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រហ្នឹង»។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំជីផុច ស្រុកមេសាង ខេត្តព្រៃវែង លោកស្រី ហ៊ុន ហៀក ថ្លែងអំពីអារម្មណ៍ចំពោះជនរងគ្រោះថា ៖ «ខ្ញុំ មិនដែលឃើញទេ ទើបនឹងឃើញថ្ងៃនេះទេ។ មកឃើញជាក់ស្ដែងគួរឱ្យអាណិតអាសូរបំផុត ហើយក៏មានការឈឺចាប់។ ខ្ញុំក៏មានការបាត់បង់បងប្អូន គ្រួសារ គឺមារបស់ខ្ញុំ បងៗក៏បាត់ច្រើនដែរ»។
អតីតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមចំនួន ៤រូប ដែលមានលោក នួន ជា, ខៀវ សំផន, អៀង សារី និងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ ជាប់ចោទក្នុងបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងចន្លោះពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ករណីរបស់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមចំនួន ៤រូបនេះ នឹងត្រូវគេលើកយកទៅជំនុំជម្រះនៅខែឧសភា ឬ មិថុនា ឆ្នាំ២០១១នេះ។
លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ បញ្ជាក់ថា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួនជាង ៣០០នាក់នេះ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ចំនួន ៧៩២នាក់នៅក្នុងខេត្តព្រៃវែង ដែលនឹងមកធ្វើទស្សនកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់តាមការស្នើសុំរបស់សមាជិក ទាំងនោះ។ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួនជាង ៣០០នាក់ ក៏បានទៅទស្សនាសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនៅរសៀលថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១។
លោកបន្តថា ក្នុងទិសដៅផ្សព្វផ្សាយថ្មីនេះ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនឹងបន្តកិច្ចសហការជាមួយក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួន ១១.៣៥៣នាក់ នៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីឱ្យបានមកទស្សនាគុកទួលស្លែង និងវាលពិឃាដជើងឯកគ្រប់ៗគ្នា៕
ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ បានស្នើសុំជាផ្លូវការ សុំឲ្យអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) បញ្ជូនមន្ត្រីជំនាញមកវាយតម្លៃការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារ និងជួសជុលប្រាសាទព្រះវិហារឲ្យបានឆាប់តាមតែអាចធ្វើទៅបាន ដែលប្រាសាទនេះបានរងការបាញ់ផ្លោងដោយកងទ័ពថៃចំនួនជាង ៤០០គ្រាប់ កាលពីដើមខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។
ការលើកសំណើនេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបបិតទ្វារជាង ២ម៉ោង រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ជាមួយបេសកជនរបស់អង្គការយួណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) នៅឯវិមានសន្តិភាព ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន ជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែត ក្រោយពីជំនួបនោះថា ការបាញ់ផ្លោងបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារ ដោយភាគីថៃ គឺបានរំលោភអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៥៤ របស់អង្គការយួណេស្កូ ដែលការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ៖ "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឬជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនិងសាសនា គឺការកម្ទេចវត្ត ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងវប្បធម៌ គឺការកម្ទេចប្រាសាទ។ អ៊ីចឹងនេះជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ពិតប្រាកដ ដែលថៃបានប្រព្រឹត្តិ។ វត្តជាទីសក្ការរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ ត្រូវបានខូចខាតយ៉ាងច្រើន យ៉ាងដំណំបំផុត។ ហើយយើងក៏បានបង្ហាញអំពីថៃដែលបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម ដែលពិភពលោកគេហាមប្រាមមិនឲ្យប្រើ"។
បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា មិនបានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតទេ ជុំវិញសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជានេះ ប៉ុន្តែលោក សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការយូណេស្កូបានទទួលយកសំណើនេះ និងបានឯកភាព ហើយបានសន្យាថានឹងបញ្ជូនអ្នកឯកទេសមកវាយតម្លៃ ការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារ នៅថ្ងៃក្រោយ ពីព្រោះគេរង់ចាំការរៀបចំធ្វើបែបបទផ្លូវច្បាប់មួយចំនួនទៀត។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន ជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានមានប្រសាសន៍ថា បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូមកកម្ពុជានេះ គឺផ្ដោតលើការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារសុទ្ធសាធ មិនពាក់ព័ន្ធនិងរឿងព្រំដែនទេ ៖ "ក្រោយពេលដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលចាត់តាំងដោយអាស៊ានហ្នឹងមកដល់ពេលណា ក្រោយនោះភ្លាម គឺយូណេស្កូចាប់ផ្ដើមនឹងបញ្ជូនអ្នកដែលវាយតម្លៃ តើការខូចខាតហ្នឹងមានប៉ុណ្ណា។ ចំណុចទី៣ គឺការជួសជុលជាបន្ទាន់ភ្លាម ក្រោយពេលដែលមានការវាយតម្លៃថាប្រាសាទហ្នឹងខូចខាតអស់ប៉ុណ្ណេះភាគ រយ។ ហើយជ្រើសរើសអ្នកដែលជំនាញខាងការជួសជុលប្រាសាទមកជាបន្ទាន់"។
ប្រភពពីលោក ជុច ភឿន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានរងការបាញ់ផ្លោងដោយកងទ័ពថៃចំនួន ៤១៤គ្រាប់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី៤ ទី៥ ទី៦ និងថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។
បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា គ្រោងនឹងចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ក្រោយពីបានចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី៕
លោកបានផ្តល់សារសំខាន់ដល់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំងនេះដូច្នេះ ៖ «សំខាន់បំផុតគឺការផ្សព្វផ្សាយបន្ត នេះជាចំណុចសំខាន់។ យើងឃើញថា ការផ្សព្វផ្សាយផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈកន្លងមកមានការជ្រួតជ្រាប ផុលផុសណាស់ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ គោលដៅនៃការផ្សព្វផ្សាយរបស់យើង គឺយើងជ្រើសឱ្យពួកគាត់ជាអ្នកដែលបន្តផ្សព្វផ្សាយពីយើង ហើយគាត់ជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលជួបជាមួយប្រជាពលរដ្ឋរាល់ថ្ងៃ គឺការផ្សព្វផ្សាយយើង»។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់មួយរូប ដែលបានសម្លឹងពិនិត្យរូបថតពីផ្ទាំងមួយទៅផ្ទាំងមួយទៀត គឺលោក ថោង លន់ បានអះអាងថា ប្អូនពៅរបស់លោកមួយរូបឈ្មោះ ថោង រ៉េន ត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមនាំយកមកសម្លាប់នៅគុកទួលស្លែងនេះ ៖ «ដែល ខ្ញុំមកមើលហ្នឹង រូបហ្នឹងគឺប្អូនតែម្ដង ប្រាកដណាស់! ព្រោះបងប្អូនខ្ញុំមើលមិនសូវច្រឡំទេ រាងដូចគ្នាទាំងអស់ មុខមាត់អីដូចខ្ញុំអ៊ីចឹង។ ខ្ញុំបងគេបំផុត អាយុ ៧៤ឆ្នាំហើយ។ គាត់នោះប្អូនទី៧។ បងប្អូនខ្ញុំ ៧នាក់»។
ភាគច្រើននៃសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ដែលមកទស្សនាគុកទួលស្លែង បានថ្លែងស្រដៀងគ្នាថា មានភាពតក់ស្លុតចំពោះរូបភាពទារុណកម្មលើជនរងគ្រោះទាំងនោះ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាមួយរូបទៀត លោក ថែន សម័យ បញ្ចេញអារម្មណ៍បន្ទាប់ពីការទស្សនាដូច្នេះ ៖ «តាម ខ្ញុំឃើញរូបដែលពួកខ្មែរក្រហមធ្វើទារុណកម្មនេះ ខ្ញុំមានការក្រៀមក្រំ ក្ដុកក្ដួលក្នុងអារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់ មិននឹកស្មានថា ខ្មែរសម្លាប់ជាតិឯងដូចនេះសោះ»។
លោកស្រី ជឹម ស៊ីថា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំព្រៃឃ្នេស ស្រុកមេសាង បន្ទរដូច្នេះ ៖ «ឈឺចាប់ ពុះកញ្ជ្រោលចង់ហូរទឹកភ្នែក ឃើញទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះ គឺជាក់ស្ដែងមែននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រហ្នឹង»។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំជីផុច ស្រុកមេសាង ខេត្តព្រៃវែង លោកស្រី ហ៊ុន ហៀក ថ្លែងអំពីអារម្មណ៍ចំពោះជនរងគ្រោះថា ៖ «ខ្ញុំ មិនដែលឃើញទេ ទើបនឹងឃើញថ្ងៃនេះទេ។ មកឃើញជាក់ស្ដែងគួរឱ្យអាណិតអាសូរបំផុត ហើយក៏មានការឈឺចាប់។ ខ្ញុំក៏មានការបាត់បង់បងប្អូន គ្រួសារ គឺមារបស់ខ្ញុំ បងៗក៏បាត់ច្រើនដែរ»។
អតីតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមចំនួន ៤រូប ដែលមានលោក នួន ជា, ខៀវ សំផន, អៀង សារី និងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ ជាប់ចោទក្នុងបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងចន្លោះពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ករណីរបស់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមចំនួន ៤រូបនេះ នឹងត្រូវគេលើកយកទៅជំនុំជម្រះនៅខែឧសភា ឬ មិថុនា ឆ្នាំ២០១១នេះ។
លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ បញ្ជាក់ថា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួនជាង ៣០០នាក់នេះ គឺស្ថិតក្នុងចំណោមសមាជិកទាំងអស់ចំនួន ៧៩២នាក់នៅក្នុងខេត្តព្រៃវែង ដែលនឹងមកធ្វើទស្សនកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់តាមការស្នើសុំរបស់សមាជិក ទាំងនោះ។ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួនជាង ៣០០នាក់ ក៏បានទៅទស្សនាសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនៅរសៀលថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១។
លោកបន្តថា ក្នុងទិសដៅផ្សព្វផ្សាយថ្មីនេះ សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនឹងបន្តកិច្ចសហការជាមួយក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចំនួន ១១.៣៥៣នាក់ នៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីឱ្យបានមកទស្សនាគុកទួលស្លែង និងវាលពិឃាដជើងឯកគ្រប់ៗគ្នា៕
UNESCO៖ មិនអាចដកប្រាសាទព្រះវិហារចេញពីបញ្ជីពិភពលោក
ដោយ ហាស់ សាន
2011-03-01
លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) តំណាងពិសេសនៃអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) មានប្រសាសន៍ថា គេមិនអាចលុបឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារចេញពីបញ្ជីរាយនាមបេតិកភណ្ឌ ពិភពលោកនោះឡើយ។ ប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរស្ថិតនៅលើភ្នំដងរែក ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ រូបថតថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៩
លោកបានជម្រាបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថា ភាគីថៃ បានស្នើឲ្យដកឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារចេញពីការទទួលស្គាល់ថា ជាមរតកវប្បធម៌ពិភពលោក ប៉ុន្តែលោកបានជម្រាបនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ កាស៊ីត ភិរម្យ (Kasit Piromya) ថា គេមិនធ្វើដូច្នោះបានជាដាច់ខាត ដោយមធ្យោបាយណាក៏ដោយ ព្រោះថា ប្រាសាទព្រះវិហារ គឺជាតម្លៃសកលដ៏លេចធ្លោ៕
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលយកសំណើរបស់បេសកជនអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO ) លោក កូអ៊ី ជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ដើម្បីបើកកិច្ចចរចាទ្វេភាគី រវាងលោករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន ជាមួយសមភាគីថៃ គឺរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកផ្នែកបេតិកភណ្ឌ ផ្ដោតលើការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះប្រាសាទព្រះវិហារ។
ការព្រមព្រៀងទទួលយកសំណើនេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគី រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ជាមួយបេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា នៅឯវិមានសន្តិភាព នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ។
រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតក្រោយពីជំនួបនោះថា ការជួបនោះ គឺមានភាគីយូណេស្កូជាសាក្សី ៖ "អ៊ីចឹងយើងជួបគ្នាតាមរបៀបដែល មានផ្លែផ្កា មិនមែនយើងជួបគ្នាដើម្បីឲ្យគេប្រើប្រាស់ក្នុងការអនុវត្តនយោបាយ បិទទ្វា ថាខ្ញុំជួបជាមួយកម្ពុជា អ៊ីចឹងអ្នកឯងចាំបាច់មកធ្វើអ្វីទៀត? មិនមែនជួបក្នុងរបៀបហ្នឹងទេ។ គឺអាចជួបគ្នានៅទីស្នាក់ការយូណេស្កូ ដោយមានអ្នកដឹកនាំដែលមានទម្ងន់។ អ្នកដឹកនាំយូណេស្កូចូលរួម"។
លោកបានបញ្ជាក់ថា គេនៅមិនទាន់បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នៅឡើយទេ សម្រាប់ការជួបចរចានោះ ប៉ុន្តែនិងអាចមានការជួបចរចាគ្នា នៅមុនកិច្ចប្រជុំត្រៀមមួយ នៅខែឧសភាខាងមុខនេះ នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។
កម្ពុជាកំពុងតែត្រៀមខ្លួនចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំ ឆ្នាំ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅក្នុងប្រទេសបារ៉ែន (Bahrain) នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ខាងមុខនេះ។
កន្លងមកគេសង្កេតឃើញថា ភាគីថៃតែងតែប្រតិកម្មទាមទារឲ្យអង្គការយូណេស្កូដកប្រាសាទ ព្រះវិហារចេញពីបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងបានជំទាស់ផែនការចាត់ចែងរបស់កម្ពុជា នៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថា ៖ "ទោះបី ជានៅចំណុចណាក៏ដោយ ឲ្យតែមានអ្នកទី៣ ធ្វើជាសាក្សី រាល់ការចរចានៃប្រទេសទាំង២។ វាជាចំណុចល្អមួយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែការចរចានេះមិនទាន់បានដាក់លក្ខខ័ណ្ឌថា ទៅលើបុព្វហេតុអី"។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈថា កម្ពុជាមិនមានការប្រែប្រួលទេ ក្នុងការដាក់ផែនការចាត់ចែងពីរឿងប្រាសាទព្រះវិហារនេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅក្នុងប្រទេសបារ៉ែន នៅខែមិថុនាខាងមុខនេះ៕
ខ្មែរព្រមចរចាទ្វេភាគីជាមួយថៃ
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-28
ភាគីកម្ពុជា និងថៃ អាចមានការជួបចរចាទ្វេភាគីអំពីបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ ក្រោមកិច្ចសម្របសម្រួលរបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO)។លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលយកសំណើរបស់បេសកជនអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO ) លោក កូអ៊ី ជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ដើម្បីបើកកិច្ចចរចាទ្វេភាគី រវាងលោករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន ជាមួយសមភាគីថៃ គឺរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកផ្នែកបេតិកភណ្ឌ ផ្ដោតលើការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះប្រាសាទព្រះវិហារ។
ការព្រមព្រៀងទទួលយកសំណើនេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគី រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ជាមួយបេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា នៅឯវិមានសន្តិភាព នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ។
រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតក្រោយពីជំនួបនោះថា ការជួបនោះ គឺមានភាគីយូណេស្កូជាសាក្សី ៖ "អ៊ីចឹងយើងជួបគ្នាតាមរបៀបដែល មានផ្លែផ្កា មិនមែនយើងជួបគ្នាដើម្បីឲ្យគេប្រើប្រាស់ក្នុងការអនុវត្តនយោបាយ បិទទ្វា ថាខ្ញុំជួបជាមួយកម្ពុជា អ៊ីចឹងអ្នកឯងចាំបាច់មកធ្វើអ្វីទៀត? មិនមែនជួបក្នុងរបៀបហ្នឹងទេ។ គឺអាចជួបគ្នានៅទីស្នាក់ការយូណេស្កូ ដោយមានអ្នកដឹកនាំដែលមានទម្ងន់។ អ្នកដឹកនាំយូណេស្កូចូលរួម"។
លោកបានបញ្ជាក់ថា គេនៅមិនទាន់បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នៅឡើយទេ សម្រាប់ការជួបចរចានោះ ប៉ុន្តែនិងអាចមានការជួបចរចាគ្នា នៅមុនកិច្ចប្រជុំត្រៀមមួយ នៅខែឧសភាខាងមុខនេះ នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។
កម្ពុជាកំពុងតែត្រៀមខ្លួនចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំ ឆ្នាំ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅក្នុងប្រទេសបារ៉ែន (Bahrain) នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ខាងមុខនេះ។
កន្លងមកគេសង្កេតឃើញថា ភាគីថៃតែងតែប្រតិកម្មទាមទារឲ្យអង្គការយូណេស្កូដកប្រាសាទ ព្រះវិហារចេញពីបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក និងបានជំទាស់ផែនការចាត់ចែងរបស់កម្ពុជា នៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថា ៖ "ទោះបី ជានៅចំណុចណាក៏ដោយ ឲ្យតែមានអ្នកទី៣ ធ្វើជាសាក្សី រាល់ការចរចានៃប្រទេសទាំង២។ វាជាចំណុចល្អមួយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែការចរចានេះមិនទាន់បានដាក់លក្ខខ័ណ្ឌថា ទៅលើបុព្វហេតុអី"។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈថា កម្ពុជាមិនមានការប្រែប្រួលទេ ក្នុងការដាក់ផែនការចាត់ចែងពីរឿងប្រាសាទព្រះវិហារនេះ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅក្នុងប្រទេសបារ៉ែន នៅខែមិថុនាខាងមុខនេះ៕
ខ្មែរបង្ហាញភស្តុតាងខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារ
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-28
លោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀត បានបើកកិច្ចប្រជុំទ្វេភាគីជាមួយបេសកជនពិសេសរបស់យូណេស្កូ (UNESCO) នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ។ ២៨-កុម្ភៈ-២០១១: បេសកជនរបស់អង្គការយួណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) [ឆ្វេង] និងរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក សុខ អាន នៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ
ការលើកសំណើនេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងជំនួបបិតទ្វារជាង ២ម៉ោង រវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក សុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ជាមួយបេសកជនរបស់អង្គការយួណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) នៅឯវិមានសន្តិភាព ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។
ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន ជារដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែត ក្រោយពីជំនួបនោះថា ការបាញ់ផ្លោងបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហារ ដោយភាគីថៃ គឺបានរំលោភអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៥៤ របស់អង្គការយួណេស្កូ ដែលការពារសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ៖ "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឬជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនិងសាសនា គឺការកម្ទេចវត្ត ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងវប្បធម៌ គឺការកម្ទេចប្រាសាទ។ អ៊ីចឹងនេះជាអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ពិតប្រាកដ ដែលថៃបានប្រព្រឹត្តិ។ វត្តជាទីសក្ការរបស់ពុទ្ធបរិស័ទ ត្រូវបានខូចខាតយ៉ាងច្រើន យ៉ាងដំណំបំផុត។ ហើយយើងក៏បានបង្ហាញអំពីថៃដែលបានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែកចង្កោម ដែលពិភពលោកគេហាមប្រាមមិនឲ្យប្រើ"។
បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា មិនបានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតទេ ជុំវិញសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជានេះ ប៉ុន្តែលោក សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការយូណេស្កូបានទទួលយកសំណើនេះ និងបានឯកភាព ហើយបានសន្យាថានឹងបញ្ជូនអ្នកឯកទេសមកវាយតម្លៃ ការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារ នៅថ្ងៃក្រោយ ពីព្រោះគេរង់ចាំការរៀបចំធ្វើបែបបទផ្លូវច្បាប់មួយចំនួនទៀត។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន ជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានមានប្រសាសន៍ថា បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូមកកម្ពុជានេះ គឺផ្ដោតលើការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារសុទ្ធសាធ មិនពាក់ព័ន្ធនិងរឿងព្រំដែនទេ ៖ "ក្រោយពេលដែលអ្នកសង្កេតការណ៍ ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលចាត់តាំងដោយអាស៊ានហ្នឹងមកដល់ពេលណា ក្រោយនោះភ្លាម គឺយូណេស្កូចាប់ផ្ដើមនឹងបញ្ជូនអ្នកដែលវាយតម្លៃ តើការខូចខាតហ្នឹងមានប៉ុណ្ណា។ ចំណុចទី៣ គឺការជួសជុលជាបន្ទាន់ភ្លាម ក្រោយពេលដែលមានការវាយតម្លៃថាប្រាសាទហ្នឹងខូចខាតអស់ប៉ុណ្ណេះភាគ រយ។ ហើយជ្រើសរើសអ្នកដែលជំនាញខាងការជួសជុលប្រាសាទមកជាបន្ទាន់"។
ប្រភពពីលោក ជុច ភឿន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទព្រះវិហារបានរងការបាញ់ផ្លោងដោយកងទ័ពថៃចំនួន ៤១៤គ្រាប់ នៅក្នុងការវាយប្រហារនៅថ្ងៃទី៤ ទី៥ ទី៦ និងថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។
បេសកជនរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា គ្រោងនឹងចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ក្រោយពីបានចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី៕
ព្រះសង្ឃប្រឆាំងវៀតណាម ត្រូវបានធ្វើឃាត៤ឆ្នាំកន្លងមក
ដោយ ដែន អយុធ្យា
2011-02-28
សមាគមខ្មែរក្រោមជំរុញទៅក្រសួងមហាផ្ទៃឲ្យបើកការស៊ើប អង្កេតឃាតកម្មសពព្រះតេជគុណ អៀង សុខធឿន គង់នៅវត្តទ្រនំជ្រឹង ក្បែរក្រុងភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ២០០៧ ដើម្បីចាប់ជនល្មើសយកមកផ្ដន្ទាទោស។
ប៉ូលិសកម្ពុជាបង្ក្រាបព្រះសង្ឃខ្មែរ ក្រោមធ្វើបាតុកម្មនៅខាងមុខស្ថានទូតវៀតណាម ប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៧
លិខិតបានឲ្យដឹងទៀតថា គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ មានរយៈពេល ៤ឆ្នាំហើយ ដែលក្រុមអង្គការខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏ដូចក្រុមគ្រួសាររបស់សពព្រះតេជព្រះគុណ អៀង សុខធឿន ទន្ទឹងរង់ចាំលទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ច ប៉ុន្តែបាត់ដំណឹងសូន្យឈឹង។
បន្ថែមលើខ្លឹមសារលិខិត លោក ថាច់ សេដ្ឋា ប្រធានសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ បន្ទាប់ពីពិធីបុណ្យគម្រប់ខួប ៤ឆ្នាំ នៃការស្លាប់ព្រះតេជព្រះគុណ អៀង សុខធឿន បានស្នើឲ្យសមត្ថកិច្ចក្រសួងមហាផ្ទៃ ត្រូវស្វែងរកមុខឃាតកយកទៅផ្ដន្ទាទោសឲ្យបានឆាប់ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនគ្រួសារជនរងគ្រោះ ៖ «ក្រោយពេលឃាតកម្ម ហើយយកសពរបស់ព្រះអង្គទៅកប់តក់ក្រហល់ទៀត។ វាខុសពីទំនៀមទម្លាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះអង្គជាព្រះសង្ឃផង។ ព្រះពុទ្ធសាសនាយើងត្រូវតែបូជាដោយព្រះអគ្គី ឬលើងបូជាហៅថាដុត។ ប៉ុន្តែទីបំផុតទៅ បែរជាយកទៅកប់យ៉ាងតក់ក្រហល់ ហើយមិនឲ្យមានការធ្វើកោសល្យវិច័យអីទាំងអស់»។
ឆ្លើយតបការអំពាវនាវ លោក ខៀវ សុភ័គ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃមានប្រសាសន៍ថា ករណីឃាតកម្មទៅលើសពព្រះតេជព្រះគុណ អៀង សុខធឿន សមត្ថកិច្ចក្រសួង ក៏ដូចជាសមត្ថកិច្ចជំនាញពាក់ព័ន្ធ មិនបានផ្អឹបទុកសំណុំរឿងឃាតកម្មនេះទុកចោលនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញសំណុំរឿងឃាតកម្មនេះ សមត្ថកិច្ចនៅបន្តបើកការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ ៖ «ករណីនេះមិនទាន់ ត្រូវបានក្រសួងលោកបិទបញ្ជីស៊ើបអង្កេតនៅឡើយទេ។ បានសេចក្ដីថានៅបើកចំហនៅឡើយ។ ដរាបណាជនល្មើសមិនទាន់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនទេ មិនទាន់បិទបញ្ជីទេ»។
ព្រះតេជព្រះគុណ អៀង សុខធឿន ត្រូវបានគេសង្ស័យថា ត្រូវបានឃាតកប្រើកាំបិតអារកសម្លាប់ នៅយប់ថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៧ ក្នុងកុដិព្រះអង្គ នាវត្តទ្រនំជ្រឹង ស្ថិតនៅសង្កាត់បឹងធំ ខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គបាននិមន្តវិលត្រឡប់ពីចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅ ខាងមុខស្ថានទូតវៀតណាម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០០៧ បានសន្និដ្ឋានជំហានដំបូងរបស់ខ្លួនថា ការសុគតរបស់ព្រះតេជព្រះគុណ អៀង សុខធឿន ដោយសារតែព្រះអង្គធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង។ ប៉ុន្តែការសន្និដ្ឋាននេះ ត្រូវបានមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរច្រានចោល និងទាមទារឲ្យសមត្ថកិច្ចយកសពទៅធ្វើកោសល្យវិច័យ តែត្រូវសមត្ថកិច្ចបដិសេធន៍។
នាឱកាសនោះដែរ តុលាការក៏បានអំពាវនាវឲ្យមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាគ្រួសារជនរងគ្រោះឲ្យរង់ចាំលទ្ធផលស៊ើបអង្កេតរបស់ សមត្ថកិច្ច ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ សមត្ថកិច្ច មិនទាន់ចាប់ខ្លួនជនល្មើស និងមិនបានធ្វើការសន្និដ្ឋានបែបណាទេ ជុំវិញឃាតកម្មនេះនៅឡើយ៕
តំណាង UNESCO មកដល់កម្ពុជា
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-27
អង្គការ UNESCO បានបញ្ជូនតំណាងរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាតាមសំណើរបស់ភាគីកម្ពុជា ដើម្បីពិនិត្យមើលស្ថានការណ៍ខូចខាតរបស់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូ អ៊ូរ៉ា (Koichiro Matsuura) បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) មកប្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៧ កុម្ភៈ ២០១១
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូអ៊ូរ៉ា មកប្រទេសកម្ពុជានេះ គឺបន្ទាប់ពីលោកបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ ការមកដល់ប្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញរបស់លោក ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយរដ្ឋលេខាធិការនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ច័ន្ទ តានី, រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ ព្រមទាំងមន្ត្រីតំណាងអង្គការយូណេស្កូជាតិប្រចាំនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា។
បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូអ៊ូរ៉ា មិនបានផ្ដល់បទសម្ភាសជាផ្លូវការទេ ប៉ុន្តែមានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា លោកមានផែនការទៅពិនិត្យប្រាសាទព្រះវិហារ នៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
នៅពេលនោះដែរ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់អ្នកកាសែតនៅឯអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ ភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ ថាដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ មានសារសំខាន់ដើម្បីស្វែងរកការពិត ៖ "ដើម្បីធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេច ដើម្បីឲ្យកិច្ចសហការក្នុងកិច្ចការពារប្រសាទព្រះវិហារឲ្យបាន ប្រសិទ្ធភាព ហ្នឹងជាការងារចម្បងរបស់លោក"។
រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ជុច ភឿន និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមានភស្តុតាងជាច្រើន ដើម្បីដាក់ជូនលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូអ៊ូរ៉ា ពិនិត្យនៅពេលនេះ ៖ "ការខូចខាតព្រះវិហារដំណំ ហើយខ្ញុំវាយតម្លៃថា ប្រមាណជាង ៧០%ទៅ៨០% មានការខូចខាត។ ថ្វីត្បិតតែប្រាង្គប្រាសាទហ្នឹងមិនឃើញបាក់មែន ប៉ុន្តែគ្រាប់កាំភ្លើងធំ ៤១៤គ្រាប់ ធ្លាក់ចំប្រាសាទហ្នឹង ធ្លាក់ចំប្រាសាទហ្នឹង កន្លែងខ្លះក៏ប្រេះស្រាំទៅ កន្លែងខ្លះអំបែងជះទៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទហ្នឹង។ ហើយមានកន្លែងខ្លះ យើងមានការព្រួយបារម្ភ និងការប្រើគ្រាប់បែកចង្កោម"។
លោកបានបន្តថា ដំណើរទៅពិនិត្យការខូចខាតប្រាសាទព្រះវិហារដោយលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូអ៊ូរ៉ា ត្រូវបានសម្រេចពន្យារពេល ២សប្ដាហ៍ទៀត ដោយសារតែរង់ចាំការមកដល់របស់ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បទឈប់បាញ់ មកពីប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី តាមការសម្រេចរបស់អាស៊ាន កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះ។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន បានបញ្ជាក់ថា គម្រោងការចាត់ចែងនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់កម្ពុជា មិនមានការប្រែប្រួលទេ ដើម្បីដាក់ជូននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅក្នុងប្រទេសបារ៉ែន (Bahrain) នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ នៅគ្រាដែលកម្ពុជាក្លាយជាអនុប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការនេះ។
នៅក្នុងការបំពេញទស្សនកិច្ចនោះ លោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាត់ស៊ូអ៊ូរ៉ា មានគម្រោងជួបពិភាក្សាទល់មុខគ្នា ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណរដ្ឋមន្ត្រី លោក សុខ អាន និងជាប្រធាននៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ នៅឯទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ពិភាក្សាអំពីបញ្ហាប្រសាទព្រះវិហារ និងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ៕
លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យមន្ត្រីគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍សម្រាកពីការងារ
ដោយ ដែន អយុធ្យា
2011-02-26
ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសដាក់បទបញ្ជាទៅដល់មន្ត្រីរាជការសាធារណៈក្នុងស្ថាប័ន រដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ដែលគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ ត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ជាដាច់ខាត ដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យពន្យារអាណត្តិចូលនិវត្តន៍នោះទេ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំ CLV, CLMV និង ACMECS នៅវិមានសន្តិភាព នៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១០។
ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា មន្ត្រីសាធារណៈគ្រប់រូបនៅតាមស្ថាប័ននានារបស់រដ្ឋាភិបាលដែល គ្រប់អាយុត្រូវចូលនិវត្តន៍ គឺត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ និងហាមដាច់ខាតមិនឲ្យមានអ្នកធ្វើអន្តរាគមន៍ដើម្បីបន្តអាណត្តិ ឬតួនាទីមន្ត្រីត្រូវចូលនិវត្តន៍ទាំងនេះនោះទេ។
លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានដូច្នេះនៅក្នុងសន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ២០១០ និងទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១១ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីរសៀលថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងបន្ថែមដូច្នេះ ៖ «ដល់អាយុចូល និវត្តន៍ត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ អាហ្នឹងសូមបញ្ជាក់លើចំណុចហ្នឹងមួយ ដើម្បីសុំការយោគយល់ទាំងអស់។ មិនបានទេ! ឥឡូវសុខចិត្តឲ្យទៅតែងតាំងមុខងារនៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី មុខងារនយោបាយវិញ ប៉ុន្តែឲ្យនៅកន្លែងដើមទៀត គឺមិនបានទេ បើមិនអ៊ីចឹងស្ទះៗ»។
យ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីរាជការគ្មានតួនាទីនៅតាមក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋភាគច្រើនអះអាង ដូចគ្នាថា សព្វថ្ងៃនេះភាពអនាធិបតេយ្យនៃសកម្មភាពរត់ការពន្យារពេលចូល និវត្តន៍របស់មន្ត្រីមានតួនាទីក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋបានកើតមានជា ច្រើនករណី។
ប្រភពមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដឹងថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំមានមន្ត្រីមានតួនាទីជាប្រធានឬ អនុប្រធានមន្ទីរ ប្រធាន ឬអនុប្រធាននាយកដ្ឋានជាដើម បានក្រាញននៀលមិនចូលនិវត្តន៍ ដោយបានស្វែងរកអន្តរាគមន៍ដើម្បីបន្តអាណត្តិការងារតែរៀងៗ ខ្លួន។
អ្នកស្រី សុខ លាង មន្ត្រីជំនួយការអង្គការបណ្ដាញរួបរួមដើម្បីគណនេយ្យភាពសង្គមប្រចាំ អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក បានចាត់ទុកបទបញ្ជាតម្រូវឲ្យមន្ត្រីគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ត្រូវ តែចូលនិវត្តន៍ថា ជាសញ្ញាល្អមួយសម្រាប់យុវជនបញ្ចប់ការសិក្សា ហើយរកការងារធ្វើមិនបាន។
អ្នកស្រី សុខ លាង បន្ថែមថា ៖ «ខ្ញុំគិតថា យុវជនយើងឥឡូវមានសមត្ថភាពខ្ពស់ណាស់ ប៉ុន្តែបែរជាខ្វះឱកាសទៅវិញ តែបើសិនជារដ្ឋាភិបាលយើងបានផ្ដល់ឱកាសនេះ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសជាតិយើងនឹងមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងលឿន»។
បន្ថែមលើនេះ យុវជនឈ្មោះ ពៅ សត្យា ជានិស្សិតមកពីសកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផ្នែកទន្តសាស្ត្រ បានថ្លែងថា បទបញ្ជាប្រមុខដឹកនាំ ជាសញ្ញាវិជ្ជមានសម្រាប់យុវជនដែលបញ្ចប់ការសិក្សានៅតាម គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាអាចមានឱកាសប្រឡងចូលធ្វើការនៅតាម ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋនានា។
និស្សិតឈ្មោះ សត្យា ឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «ប្រទេសយើងសព្វថ្ងៃមាន និស្សិតជាច្រើនត្រូវចេញធ្វើការ ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងនៅបន្ត មន្ត្រីចាស់ៗដែលគាត់ត្រូវមានអាយុចូលនិវត្តន៍ហើយនោះ ធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលបម្រុងនឹងត្រៀមចេញធ្វើការនោះ មិនមានការងារធ្វើ»។
យុវជនឈ្មោះ ឌួង សក្តា ទើបបញ្ចប់ឧត្ដមសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យបៀលប្រាយ ហើយដែលរកការងារធ្វើមិនបាន បានបញ្ជាក់បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «នាំឲ្យនិស្សិតអត់ការងារធ្វើហ្នឹងមានឱកាសបានដាក់ពាក្យប្រឡងចូលក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ លោក យឹម សុវណ្ណ មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានផ្ដល់សម្ភាសន៍ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដឹងនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ដោយចង់ឃើញបទបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ជំរុញឲ្យមន្ត្រីគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ ត្រូវអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «នេះជាសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ល្អហើយ សូមអនុវត្តន៍ឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ហើយសូមកុំឲ្យមានប្រកាន់បក្សពួក និងកុំឲ្យមានទទួលសំណូកសូកប៉ាន់។ សូមឲ្យគោរពច្បាប់ឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ហើយទុកឱកាសឲ្យក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីរួមចំណែកធ្វើកិច្ចការរដ្ឋាភិបាលនោះផង»។
មិនមានប្រភពណាមួយអះអាងថា ក្នុង១ឆ្នាំៗមានមន្ត្រីរាជការដែលគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ មានចំនួនប៉ុន្មាននាក់ឲ្យពិតប្រាកដនោះទេ។
ប្រាក់ចូលនិវត្តន៍របស់មន្ត្រីរាជការដែលទទួលបានក្រោយចូល និវត្តន៍ គឺសម្រាប់មន្ត្រីបម្រើការក្រោមរយៈពេល ៣០ឆ្នាំ ទទួលបានប្រាក់បៀវត្សប្រចាំខែចំនួន ៨០% នៃចំនួនប្រាក់ខែគោលមុនពេលចូលនិវត្តន៍ និងមន្ត្រីចូលនិវត្តន៍បម្រើការលើសពី ៣០ឆ្នាំ ទទួលបានប្រាក់ខែគោល ១០០%។ ប្រាក់ខែគោល គឺជាប្រាក់ខែដែលមិនបូកបញ្ចូលកម្រៃបន្ទាប់បន្សំ ក៏ដូចជាប្រាក់ខែប្រពន្ធ ឬកូនជាដើម៕
លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានដូច្នេះនៅក្នុងសន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ២០១០ និងទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១១ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីរសៀលថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងបន្ថែមដូច្នេះ ៖ «ដល់អាយុចូល និវត្តន៍ត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ អាហ្នឹងសូមបញ្ជាក់លើចំណុចហ្នឹងមួយ ដើម្បីសុំការយោគយល់ទាំងអស់។ មិនបានទេ! ឥឡូវសុខចិត្តឲ្យទៅតែងតាំងមុខងារនៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី មុខងារនយោបាយវិញ ប៉ុន្តែឲ្យនៅកន្លែងដើមទៀត គឺមិនបានទេ បើមិនអ៊ីចឹងស្ទះៗ»។
យ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីរាជការគ្មានតួនាទីនៅតាមក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋភាគច្រើនអះអាង ដូចគ្នាថា សព្វថ្ងៃនេះភាពអនាធិបតេយ្យនៃសកម្មភាពរត់ការពន្យារពេលចូល និវត្តន៍របស់មន្ត្រីមានតួនាទីក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋបានកើតមានជា ច្រើនករណី។
ប្រភពមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដឹងថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំមានមន្ត្រីមានតួនាទីជាប្រធានឬ អនុប្រធានមន្ទីរ ប្រធាន ឬអនុប្រធាននាយកដ្ឋានជាដើម បានក្រាញននៀលមិនចូលនិវត្តន៍ ដោយបានស្វែងរកអន្តរាគមន៍ដើម្បីបន្តអាណត្តិការងារតែរៀងៗ ខ្លួន។
អ្នកស្រី សុខ លាង មន្ត្រីជំនួយការអង្គការបណ្ដាញរួបរួមដើម្បីគណនេយ្យភាពសង្គមប្រចាំ អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក បានចាត់ទុកបទបញ្ជាតម្រូវឲ្យមន្ត្រីគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ត្រូវ តែចូលនិវត្តន៍ថា ជាសញ្ញាល្អមួយសម្រាប់យុវជនបញ្ចប់ការសិក្សា ហើយរកការងារធ្វើមិនបាន។
អ្នកស្រី សុខ លាង បន្ថែមថា ៖ «ខ្ញុំគិតថា យុវជនយើងឥឡូវមានសមត្ថភាពខ្ពស់ណាស់ ប៉ុន្តែបែរជាខ្វះឱកាសទៅវិញ តែបើសិនជារដ្ឋាភិបាលយើងបានផ្ដល់ឱកាសនេះ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសជាតិយើងនឹងមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងលឿន»។
បន្ថែមលើនេះ យុវជនឈ្មោះ ពៅ សត្យា ជានិស្សិតមកពីសកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផ្នែកទន្តសាស្ត្រ បានថ្លែងថា បទបញ្ជាប្រមុខដឹកនាំ ជាសញ្ញាវិជ្ជមានសម្រាប់យុវជនដែលបញ្ចប់ការសិក្សានៅតាម គ្រឹះស្ថានឧត្ដមសិក្សាអាចមានឱកាសប្រឡងចូលធ្វើការនៅតាម ក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋនានា។
និស្សិតឈ្មោះ សត្យា ឲ្យដឹងដូច្នេះ ៖ «ប្រទេសយើងសព្វថ្ងៃមាន និស្សិតជាច្រើនត្រូវចេញធ្វើការ ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងនៅបន្ត មន្ត្រីចាស់ៗដែលគាត់ត្រូវមានអាយុចូលនិវត្តន៍ហើយនោះ ធ្វើឲ្យនិស្សិតដែលបម្រុងនឹងត្រៀមចេញធ្វើការនោះ មិនមានការងារធ្វើ»។
យុវជនឈ្មោះ ឌួង សក្តា ទើបបញ្ចប់ឧត្ដមសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យបៀលប្រាយ ហើយដែលរកការងារធ្វើមិនបាន បានបញ្ជាក់បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «នាំឲ្យនិស្សិតអត់ការងារធ្វើហ្នឹងមានឱកាសបានដាក់ពាក្យប្រឡងចូលក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ លោក យឹម សុវណ្ណ មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានផ្ដល់សម្ភាសន៍ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ដឹងនៅថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ ដោយចង់ឃើញបទបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ជំរុញឲ្យមន្ត្រីគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ត្រូវតែចូលនិវត្តន៍ ត្រូវអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
លោកបញ្ជាក់បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «នេះជាសេចក្ដីសម្រេចមួយដ៏ល្អហើយ សូមអនុវត្តន៍ឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ហើយសូមកុំឲ្យមានប្រកាន់បក្សពួក និងកុំឲ្យមានទទួលសំណូកសូកប៉ាន់។ សូមឲ្យគោរពច្បាប់ឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ហើយទុកឱកាសឲ្យក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីរួមចំណែកធ្វើកិច្ចការរដ្ឋាភិបាលនោះផង»។
មិនមានប្រភពណាមួយអះអាងថា ក្នុង១ឆ្នាំៗមានមន្ត្រីរាជការដែលគ្រប់អាយុចូលនិវត្តន៍ មានចំនួនប៉ុន្មាននាក់ឲ្យពិតប្រាកដនោះទេ។
ប្រាក់ចូលនិវត្តន៍របស់មន្ត្រីរាជការដែលទទួលបានក្រោយចូល និវត្តន៍ គឺសម្រាប់មន្ត្រីបម្រើការក្រោមរយៈពេល ៣០ឆ្នាំ ទទួលបានប្រាក់បៀវត្សប្រចាំខែចំនួន ៨០% នៃចំនួនប្រាក់ខែគោលមុនពេលចូលនិវត្តន៍ និងមន្ត្រីចូលនិវត្តន៍បម្រើការលើសពី ៣០ឆ្នាំ ទទួលបានប្រាក់ខែគោល ១០០%។ ប្រាក់ខែគោល គឺជាប្រាក់ខែដែលមិនបូកបញ្ចូលកម្រៃបន្ទាប់បន្សំ ក៏ដូចជាប្រាក់ខែប្រពន្ធ ឬកូនជាដើម៕
លោក សម រង្ស៊ី ព្រមានថានឹងអាចមានបដិវត្តន៍ថ្មីមួយនៅកម្ពុជា
ដោយ យន់ សាមៀន
2011-02-26
លោក សម រង្ស៊ី ក្នុងឱកាសពិភាក្សាជាមួយពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក នៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រដូចស្ថានការណ៍បះបោរនៅប្រទេសក្នុងពិភពអារ៉ាប់ថា អាចនឹងកើតមានឡើងនៅកម្ពុជា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនអាចដោះស្រាយវិបត្តិគ្មានការងារធ្វើ អំពើពុករលួយ និងវិបត្តិដីធ្លី។ ប្រធានគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក សម រង្ស៊ី ក្នុងពិធីជួបជុំសហគមន៍ខ្មែរអាមេរិក នៅទីក្រុង Falls Church រដ្ឋ Virginia សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង សម រង្ស៊ី កាលពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានព្រមានមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខ្មែរថា កម្ពុជានឹងអាចផ្ទុះឡើងនូវបដិវត្តន៍មួយប្រឆាំងនឹងការកាន់កាប់ អំណាចផ្តាច់ការ ប្រសិនបើមេដឹកនាំខ្មែរដែលបានកាន់កាប់អំណាចអស់រយៈពេលជិត ៣០ឆ្នាំ នៅបន្តកាន់អំណាចទៅមុនទៀត។
ការទាយទុករបស់ជោគវាសនាកម្ពុជា របស់លោក សម រង្ស៊ី ធ្វើឡើងក្នុងវេទិកាពិភាក្សាមួយជាមួយខ្មែរអាមេរិកនៅទីក្រុងហ្វលស៍ ឈជ (Falls Church) រដ្ឋវីជីនៀ (Virginia) ដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ៥០នាក់។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅប្រទេសបារាំង បន្តថា បដិវត្តន៍ដែលកម្ពុជានឹងជួបប្រទះ គឺបដិវត្តន៍ទាមទារឲ្យមានដំណោះស្រាយបញ្ហាអត់ការងារធ្វើ ការរឹបអូសដីធ្លី ភាពក្រីក្រ និងអំពើពុករលួយ។
លោកបន្តទៀតថា បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅប្រទេសទុយណេស៊ី (Tunisia) អេហ្សីប (Egypt) និងព្រឹត្តិការណ៍ចុងក្រោយកំពុងកើតឡើងនៅប្រទេសលីប៊ី (Libya) បានញ៉ាំងឲ្យប្រជាជនក្នុងពិភពលោកមើលឃើញថា បដិវត្តន៍ផ្លាស់ប្ដូររបបផ្ដាច់ការគឺមានភាពចាំបាច់។
ប្រជាពលរដ្ឋនៅទុយណេស៊ី និងអេហ្សីប បានទទួលជោគជ័យក្នុងបដិវត្តន៍របស់ពួកគេ ដោយមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរបានលាលែងចេញពីតំណែង។
លោក សម រង្ស៊ី មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋដែលបះបោរនៅ ប្រទេសទាំងប៉ុន្មាននេះ គឺបះបោរដើម្បីអ្វី? ចង់បានអ្វី? តើប្រជាពលរដ្ឋឥឡូវនេះឈឺចាប់ដោយសាររឿងអ្វី? ដូចគ្នា គឺទី១ ភាពក្រីក្រ។ ដរាបណាគេថា ស្រុកអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់នរណា? សម្រាប់អ្នកមានអំណាច? សម្រាប់មហាសេដ្ឋីឲ្យកាន់តែមានឡើង? ហ្នឹងប្រជារាស្ត្រអត់ចង់បានទេ គឺចង់មានការអភិវឌ្ឍសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ជាពិសេសឲ្យអ្នកក្របានទទួលផលពីការអភិវឌ្ឍផង បើអ្នកក្រនៅតែក្រដដែលអាហ្នឹងច្បាស់ជាមានការតវ៉ាហើយ...»។
លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានប្រាប់ខ្មែរអាមេរិកទៀតថា គណបក្ស សម រង្ស៊ី គាំទ្រការដោះស្រាយវិបត្តិព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែមិនមែនយន្តការអាស៊ាន ដោយសារតែប្រទេសថៃ ជាប្រទេសមានអំណាចមួយក្នុងតំបន់ ដូច្នោះកម្ពុជា នឹងមិនទទួលបានផលចំណេញទេ។ លោក សម រង្ស៊ី បានស្នើឲ្យកម្ពុជា ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងសាជាថ្មីទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការ សហប្រជាជាតិ និងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ១២ឆ្នាំ ពីបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ក្លែងបន្លំឯកសារ និងបំផ្លាញតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាម នៅខេត្តស្វាយរៀង កាលពីឆ្នាំ២០០៩។ តុលាការកំពូលកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ បានបើកសវនាការដោះស្រាយបណ្តឹងលោក សម រង្ស៊ី ប៉ុន្តែបានពន្យារពេលប្រកាសសាលក្រមរហូតដល់ថ្ងៃទី១ ខែមីនា ខាងមុខនេះ។
លោក សម រង្ស៊ី បន្តទៀតថា លោកមិនបានសោកស្ដាយចំពោះការដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែននោះទេ ពីព្រោះកម្ពុជា ពិតជាបានបាត់បង់ដីទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាមមែន។ លោកបន្តថា ការដែលតុលាការកាត់ទោសលោក គឺដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនចង់ឲ្យមានវត្តមានរបស់លោកក្នុងការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ។
លោកបន្តទៀតថា ៖ «អ្នកបម្រើបរទេស អ្នកធ្វើបាបប្រជារាស្ត្រ គេរករឿងយើង មានន័យថា យើងធ្វើត្រូវហើយ។ បើពួកមនុស្សអាក្រក់គាំទ្រយើង ជួយយើង និយាយល្អពីយើង មានន័យថា យើងធ្វើអាក្រក់ហើយ បើមនុស្សអាក្រក់ថា យើងអាក្រក់ ធ្វើបាបយើង មានន័យថា យើងធ្វើត្រូវហើយ ដូច្នេះធ្វើទៀត អត់មានខ្លាចអីទេ ការជួយប្រជារាស្ត្ររហូតដល់ចប់»។
លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានព្រមាននឹងប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ដើម្បីបំបាត់ការបះបោរណាមួយនៅកម្ពុជា ៖ «ផ្ដាំ ឲ្យហើយ បើអ្នកឯងប្រមូលគ្នាបានសូមអញ្ជើញមក! បើនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនដឹកនាំការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទុកឲ្យគេធ្វើអនាធិបតេយ្យពេញផ្ទៃប្រទេសយ៉ាងម៉េច?»។
លោក ហ៊ុន សែន បច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៥៩ឆ្នាំ បានកាន់កាប់អំណាចនៅកម្ពុជា អស់រយៈពេល ២៦ឆ្នាំ។ លោកធ្លាប់បានប្រកាសកាន់តំណែងរហូតដល់អាយុ ៩០ឆ្នាំ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ ខែកុម្ភៈ បានច្រានចោលការវិភាគរបស់លោក សម រង្ស៊ី។
លោកបន្តថា ការបន្តតំណែងរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ធ្វើឡើងតាមរយៈការបោះឆ្នោត និងមិនមែនជាការបង្ខិតបង្ខំ ៖ «ខ្ញុំ អត់យល់ដូចគាត់ គាត់គ្រាន់តែប្រាប់រឿងមួយដែលជាការបញ្ចេញយោបល់របស់គេទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាមិនមែនស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដូចអ្វីដែលឯកឧត្ដម សម រង្ស៊ី លោកមានប្រសាសន៍»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏បានប្រកាសថា លោក សម រង្ស៊ី នឹងអាចប្រឈមមុខនឹងទោសនៅពន្ធនាគារដោយគ្មានដំណោះស្រាយនយោបាយណា មួយ ដើម្បីឲ្យលោក សម រង្ស៊ី រួចទោសនោះទេ។
ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក ដែលបានមកស្ដាប់ការពិភាក្សាជាមួយលោក សម រង្ស៊ី បានសម្ដែងក្តីបារម្ភអំពីស្ថានភាពព្រំដែន និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
លោក យ័ប គឹមទឹង ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក បានរៀបចំការពិភាក្សានេះដើម្បីស្វែងយល់ការពិតនៅកម្ពុជា អំពីស្ថានភាពព្រំដែន បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
លោកបន្តថា ៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញស្រុកខ្មែរយើងគោរពច្បាប់ឲ្យ ត្រឹមត្រូវ កុំឲ្យថា អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីតាមចិត្ត ហើយយើងមានតែច្បាប់សម្រាប់ពួកក្រីក្រគោរព»។
ក្ដីបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក គឺស្រដៀងនឹងក្ដីបារម្ភរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នករាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន បានសម្ដែងកង្វល់ពីស្ថានភាពនៃបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិដីធ្លី និងការប្រើប្រាស់ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ កាត់ទោសបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងការផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត៕
ការទាយទុករបស់ជោគវាសនាកម្ពុជា របស់លោក សម រង្ស៊ី ធ្វើឡើងក្នុងវេទិកាពិភាក្សាមួយជាមួយខ្មែរអាមេរិកនៅទីក្រុងហ្វលស៍ ឈជ (Falls Church) រដ្ឋវីជីនៀ (Virginia) ដែលមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ៥០នាក់។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួននៅប្រទេសបារាំង បន្តថា បដិវត្តន៍ដែលកម្ពុជានឹងជួបប្រទះ គឺបដិវត្តន៍ទាមទារឲ្យមានដំណោះស្រាយបញ្ហាអត់ការងារធ្វើ ការរឹបអូសដីធ្លី ភាពក្រីក្រ និងអំពើពុករលួយ។
លោកបន្តទៀតថា បដិវត្តន៍ផ្កាម្លិះនៅប្រទេសទុយណេស៊ី (Tunisia) អេហ្សីប (Egypt) និងព្រឹត្តិការណ៍ចុងក្រោយកំពុងកើតឡើងនៅប្រទេសលីប៊ី (Libya) បានញ៉ាំងឲ្យប្រជាជនក្នុងពិភពលោកមើលឃើញថា បដិវត្តន៍ផ្លាស់ប្ដូររបបផ្ដាច់ការគឺមានភាពចាំបាច់។
ប្រជាពលរដ្ឋនៅទុយណេស៊ី និងអេហ្សីប បានទទួលជោគជ័យក្នុងបដិវត្តន៍របស់ពួកគេ ដោយមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរបានលាលែងចេញពីតំណែង។
លោក សម រង្ស៊ី មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋដែលបះបោរនៅ ប្រទេសទាំងប៉ុន្មាននេះ គឺបះបោរដើម្បីអ្វី? ចង់បានអ្វី? តើប្រជាពលរដ្ឋឥឡូវនេះឈឺចាប់ដោយសាររឿងអ្វី? ដូចគ្នា គឺទី១ ភាពក្រីក្រ។ ដរាបណាគេថា ស្រុកអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់នរណា? សម្រាប់អ្នកមានអំណាច? សម្រាប់មហាសេដ្ឋីឲ្យកាន់តែមានឡើង? ហ្នឹងប្រជារាស្ត្រអត់ចង់បានទេ គឺចង់មានការអភិវឌ្ឍសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ជាពិសេសឲ្យអ្នកក្របានទទួលផលពីការអភិវឌ្ឍផង បើអ្នកក្រនៅតែក្រដដែលអាហ្នឹងច្បាស់ជាមានការតវ៉ាហើយ...»។
លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានប្រាប់ខ្មែរអាមេរិកទៀតថា គណបក្ស សម រង្ស៊ី គាំទ្រការដោះស្រាយវិបត្តិព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែមិនមែនយន្តការអាស៊ាន ដោយសារតែប្រទេសថៃ ជាប្រទេសមានអំណាចមួយក្នុងតំបន់ ដូច្នោះកម្ពុជា នឹងមិនទទួលបានផលចំណេញទេ។ លោក សម រង្ស៊ី បានស្នើឲ្យកម្ពុជា ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងសាជាថ្មីទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការ សហប្រជាជាតិ និងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញ កាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ១២ឆ្នាំ ពីបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត ក្លែងបន្លំឯកសារ និងបំផ្លាញតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាម នៅខេត្តស្វាយរៀង កាលពីឆ្នាំ២០០៩។ តុលាការកំពូលកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ បានបើកសវនាការដោះស្រាយបណ្តឹងលោក សម រង្ស៊ី ប៉ុន្តែបានពន្យារពេលប្រកាសសាលក្រមរហូតដល់ថ្ងៃទី១ ខែមីនា ខាងមុខនេះ។
លោក សម រង្ស៊ី បន្តទៀតថា លោកមិនបានសោកស្ដាយចំពោះការដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែននោះទេ ពីព្រោះកម្ពុជា ពិតជាបានបាត់បង់ដីទៅឲ្យប្រទេសវៀតណាមមែន។ លោកបន្តថា ការដែលតុលាការកាត់ទោសលោក គឺដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនចង់ឲ្យមានវត្តមានរបស់លោកក្នុងការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៣ ខាងមុខនេះ។
លោកបន្តទៀតថា ៖ «អ្នកបម្រើបរទេស អ្នកធ្វើបាបប្រជារាស្ត្រ គេរករឿងយើង មានន័យថា យើងធ្វើត្រូវហើយ។ បើពួកមនុស្សអាក្រក់គាំទ្រយើង ជួយយើង និយាយល្អពីយើង មានន័យថា យើងធ្វើអាក្រក់ហើយ បើមនុស្សអាក្រក់ថា យើងអាក្រក់ ធ្វើបាបយើង មានន័យថា យើងធ្វើត្រូវហើយ ដូច្នេះធ្វើទៀត អត់មានខ្លាចអីទេ ការជួយប្រជារាស្ត្ររហូតដល់ចប់»។
លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានព្រមាននឹងប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ដើម្បីបំបាត់ការបះបោរណាមួយនៅកម្ពុជា ៖ «ផ្ដាំ ឲ្យហើយ បើអ្នកឯងប្រមូលគ្នាបានសូមអញ្ជើញមក! បើនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនដឹកនាំការពាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទុកឲ្យគេធ្វើអនាធិបតេយ្យពេញផ្ទៃប្រទេសយ៉ាងម៉េច?»។
លោក ហ៊ុន សែន បច្ចុប្បន្នមានវ័យ ៥៩ឆ្នាំ បានកាន់កាប់អំណាចនៅកម្ពុជា អស់រយៈពេល ២៦ឆ្នាំ។ លោកធ្លាប់បានប្រកាសកាន់តំណែងរហូតដល់អាយុ ៩០ឆ្នាំ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ ខែកុម្ភៈ បានច្រានចោលការវិភាគរបស់លោក សម រង្ស៊ី។
លោកបន្តថា ការបន្តតំណែងរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ធ្វើឡើងតាមរយៈការបោះឆ្នោត និងមិនមែនជាការបង្ខិតបង្ខំ ៖ «ខ្ញុំ អត់យល់ដូចគាត់ គាត់គ្រាន់តែប្រាប់រឿងមួយដែលជាការបញ្ចេញយោបល់របស់គេទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាមិនមែនស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពដូចអ្វីដែលឯកឧត្ដម សម រង្ស៊ី លោកមានប្រសាសន៍»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏បានប្រកាសថា លោក សម រង្ស៊ី នឹងអាចប្រឈមមុខនឹងទោសនៅពន្ធនាគារដោយគ្មានដំណោះស្រាយនយោបាយណា មួយ ដើម្បីឲ្យលោក សម រង្ស៊ី រួចទោសនោះទេ។
ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក ដែលបានមកស្ដាប់ការពិភាក្សាជាមួយលោក សម រង្ស៊ី បានសម្ដែងក្តីបារម្ភអំពីស្ថានភាពព្រំដែន និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
លោក យ័ប គឹមទឹង ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក បានរៀបចំការពិភាក្សានេះដើម្បីស្វែងយល់ការពិតនៅកម្ពុជា អំពីស្ថានភាពព្រំដែន បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
លោកបន្តថា ៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញស្រុកខ្មែរយើងគោរពច្បាប់ឲ្យ ត្រឹមត្រូវ កុំឲ្យថា អ្នកមានអំណាចធ្វើអ្វីតាមចិត្ត ហើយយើងមានតែច្បាប់សម្រាប់ពួកក្រីក្រគោរព»។
ក្ដីបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិក គឺស្រដៀងនឹងក្ដីបារម្ភរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នករាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន បានសម្ដែងកង្វល់ពីស្ថានភាពនៃបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិដីធ្លី និងការប្រើប្រាស់ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ កាត់ទោសបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងការផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត៕
កម្ពុជាស្នើឲ្យឥណ្ឌូណេស៊ីបន្តជួយសម្រុះសម្រួលជម្លោះព្រំដែនជាមួយថៃ
ដោយ យន់ សាមៀន
2011-02-25
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានស្នើសុំឲ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បន្តជួយសម្រុះសម្រួលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ បន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ២០១២ នៅពេលដែលកម្ពុជា នឹងក្លាយជាប្រធានអាស៊ានប្រចាំ២០១២។
២១-កុម្ភៈ-២០១១: ទាហានខ្មែរនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រៀមខ្លួនក្នុងលេណដ្ឋានដើម្បីប្រយុទ្ធការពារបូរណភាពទឹកដី ប្រសិនបើមានការឈ្លានពាន។
លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានប្រកាសជាសាធារណៈថា កម្ពុជានឹងមិនប្រើប្រាស់តួនាទីជាប្រធានអាស៊ាន សម្រាប់ឆ្នាំ២០១២ ដើម្បីចរចាជម្លោះព្រំដែនជាមួយនឹងប្រទេសថៃនោះទេ។
លោកបន្តថា កម្ពុជានឹងបន្តស្នើឲ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជួយសម្របសម្រួលជម្លោះកម្ពុជា និងថៃ បន្ថែមទៀត បើទោះបីប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ត្រូវអស់តួនាទីជាប្រធានអាស៊ាន នៅឆ្នាំក្រោយក៏ដោយ។ លោកចាត់ទុកប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប្រទេសមួយមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះក្នុងតំបន់។
លោក ហ៊ុន សែន បានសម្ដែងការពេញចិត្តចំពោះតួនាទីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលបានផ្ដួចផ្ដើមឲ្យភាគីកម្ពុជា និងថៃ ទទួលយកអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី មកតាមដានស្ថានការណ៍ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីធានាថា កងទ័ពប្រទេសទាំងពីរនឹងមិនបន្តប៉ះទង្គិចទៀត។
ក្រសួងការពារជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈថា ក្រសួងកំពុងរៀបចំបញ្ជូនមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលប្រមាណ ៣០នាក់ មកកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ដើម្បីធានាថា ភាគីទាំងសងខាងនឹងគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធី ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ។
លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែមថា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃ និងកម្ពុជា អាចជួបប្រជុំគ្នាជាលក្ខណៈទ្វេភាគី ប៉ុន្តែមានភាគីឥណ្ឌូណេស៊ី ចូលរួមធ្វើការដោះស្រាយ និងជាសាក្សី ៖ «ទីបំផុតកិច្ចការត្រូវតែ សម្រេចដោយភាគីដែលមានជម្លោះជាមួយគ្នាហ្នឹងឯង គឺកម្ពុជា និងថៃ ក៏ប៉ុន្តែមានអ្នកទី៣ គេអាចចុះហត្ថលេខារួមជាមួយយើង បើសិនជាមានការចុះហត្ថលេខា ឬក៏គេអាចចេញសេចក្ដីប្រកាសទទួលស្គាល់នូវលទ្ធផលនៃការចរចានេះ ដោយប្រធានអាស៊ាន»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានឆ្លើយតបទៅនឹងការគំរាមធ្វើសង្គ្រាមជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃថា កម្ពុជានឹងមិនចាប់ផ្ដើមផ្ទុះអាវុធមុននោះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជានឹងប្រយុទ្ធ ប្រសិនបើមានការឈ្លានពានបូរណភាពទឹកដី។
លោកបន្តថា កម្ពុជានឹងគោរពបទឈប់បាញ់គ្នា ដែលបានស្នើដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ៖ «អ៊ីចឹងកុំបារម្ភថា ខ្ញុំសំណូមពរឲ្យដកទ័ព ទ័ពនៅដីរបស់លោក លោកទុកប៉ុន្មានជារឿងរបស់លោក ហើយទ័ពខាងកម្ពុជាប៉ុន្មានគឺជាសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ និងកម្ពុជា ក៏បានបញ្ជាប់ថា កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនឹងមិនដកចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែននោះទេ ដោយសារក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បានស្នើឲ្យឈប់បាញ់គ្នា ប៉ុន្តែមិនបានឲ្យដកកងទ័ពចេញនោះទេ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា កាលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានឲ្យដឹងថា ស្ថានភាពតានតឹងផ្នែកយោធានៅតំបន់ជម្លោះក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារនៅតែ បន្តទៀត បើទោះបីទាហានខ្មែរ និងថៃ បានសន្យាឲ្យមានការឈប់បាញ់គ្នាជាអចិន្ត្រៃយ៍ក៏ដោយ។ ទាហាននៃប្រទេសទាំងពីរនៅតែត្រៀមខ្លួនប្រយុទ្ធនៅតាមលេណដ្ឋានរៀងៗ ខ្លួន។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ កំពុងរង់ចាំអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលដែលនឹងត្រូវបញ្ជូនមកព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរនៅ សប្ដាហ៍ក្រោយនេះ៕
លោកបន្តថា កម្ពុជានឹងបន្តស្នើឲ្យប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជួយសម្របសម្រួលជម្លោះកម្ពុជា និងថៃ បន្ថែមទៀត បើទោះបីប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ត្រូវអស់តួនាទីជាប្រធានអាស៊ាន នៅឆ្នាំក្រោយក៏ដោយ។ លោកចាត់ទុកប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប្រទេសមួយមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះក្នុងតំបន់។
លោក ហ៊ុន សែន បានសម្ដែងការពេញចិត្តចំពោះតួនាទីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលបានផ្ដួចផ្ដើមឲ្យភាគីកម្ពុជា និងថៃ ទទួលយកអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី មកតាមដានស្ថានការណ៍ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីធានាថា កងទ័ពប្រទេសទាំងពីរនឹងមិនបន្តប៉ះទង្គិចទៀត។
ក្រសួងការពារជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈថា ក្រសួងកំពុងរៀបចំបញ្ជូនមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលប្រមាណ ៣០នាក់ មកកាន់ព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ដើម្បីធានាថា ភាគីទាំងសងខាងនឹងគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធី ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ។
លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែមថា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិថៃ និងកម្ពុជា អាចជួបប្រជុំគ្នាជាលក្ខណៈទ្វេភាគី ប៉ុន្តែមានភាគីឥណ្ឌូណេស៊ី ចូលរួមធ្វើការដោះស្រាយ និងជាសាក្សី ៖ «ទីបំផុតកិច្ចការត្រូវតែ សម្រេចដោយភាគីដែលមានជម្លោះជាមួយគ្នាហ្នឹងឯង គឺកម្ពុជា និងថៃ ក៏ប៉ុន្តែមានអ្នកទី៣ គេអាចចុះហត្ថលេខារួមជាមួយយើង បើសិនជាមានការចុះហត្ថលេខា ឬក៏គេអាចចេញសេចក្ដីប្រកាសទទួលស្គាល់នូវលទ្ធផលនៃការចរចានេះ ដោយប្រធានអាស៊ាន»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានឆ្លើយតបទៅនឹងការគំរាមធ្វើសង្គ្រាមជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃថា កម្ពុជានឹងមិនចាប់ផ្ដើមផ្ទុះអាវុធមុននោះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជានឹងប្រយុទ្ធ ប្រសិនបើមានការឈ្លានពានបូរណភាពទឹកដី។
លោកបន្តថា កម្ពុជានឹងគោរពបទឈប់បាញ់គ្នា ដែលបានស្នើដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ៖ «អ៊ីចឹងកុំបារម្ភថា ខ្ញុំសំណូមពរឲ្យដកទ័ព ទ័ពនៅដីរបស់លោក លោកទុកប៉ុន្មានជារឿងរបស់លោក ហើយទ័ពខាងកម្ពុជាប៉ុន្មានគឺជាសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា»។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ និងកម្ពុជា ក៏បានបញ្ជាប់ថា កងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនឹងមិនដកចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែននោះទេ ដោយសារក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បានស្នើឲ្យឈប់បាញ់គ្នា ប៉ុន្តែមិនបានឲ្យដកកងទ័ពចេញនោះទេ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា កាលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានឲ្យដឹងថា ស្ថានភាពតានតឹងផ្នែកយោធានៅតំបន់ជម្លោះក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារនៅតែ បន្តទៀត បើទោះបីទាហានខ្មែរ និងថៃ បានសន្យាឲ្យមានការឈប់បាញ់គ្នាជាអចិន្ត្រៃយ៍ក៏ដោយ។ ទាហាននៃប្រទេសទាំងពីរនៅតែត្រៀមខ្លួនប្រយុទ្ធនៅតាមលេណដ្ឋានរៀងៗ ខ្លួន។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ កំពុងរង់ចាំអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលដែលនឹងត្រូវបញ្ជូនមកព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរនៅ សប្ដាហ៍ក្រោយនេះ៕
នាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាឲ្យចាប់ជនល្មើសប្រណាំងរថយន្តទៅតុលាការ
ដោយ ដែន អយុធ្យា
2011-02-25
ប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានដាក់បទបញ្ជាទៅសមត្ថកិច្ច ពាក់ព័ន្ធក្រោមឱវាទ ឲ្យចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ចំពោះជនទាំងឡាយណាដែលយកផ្លូវ នានាក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ធ្វើជាទីលានប្រណាំងរថយន្ត។
គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅតាមដងផ្លូវមួយ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីយប់ថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១០
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានជំរុញទៅសមត្ថកិច្ចនគរបាលពាក់ព័ន្ធឲ្យពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ ចរាចរណ៍ ដោយមិនត្រូវមានការយោគយល់ចំពោះបទល្មើសចរាចរណ៍នោះទេ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ ភាពអនាធិបតេយ្យនៃការយកទ្រូងផ្លូវនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ធ្វើជាទីលានប្រណាំងរថយន្តរបស់ក្រុមក្មេងស្ទាវ ត្រូវតែលុបបំបាត់ និងត្រូវបញ្ជូនសំណុំរឿងបទល្មើសទៅកាន់តុលាការជាជាងធ្វើការផាក ពិន័យ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងដូច្នេះនៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុប ការងារឆ្នាំ២០១០ និងដាក់ទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១១ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ៖ «ឥឡូវគេបានយកទ្រូងផ្លូវ ប្រណាំងឡាន អ៊ីចឹងទេត្រូវតែបញ្ជូនឡើងតុលាការហើយ ព្រោះពួកនេះមិនខ្លាចទេ។ ត្រឹមប្រណាំងឡានហើយបើយើងផាកគេត្រឹម ៥ម៉ឺនរៀល គេឲ្យយើងផាកឌុបក៏បានដែរ ឌុបដប់ដង ម្ភៃដងក៏បានដែរ ឲ្យតែបានប្រណាំងឡាន។ អ៊ីចឹងទេបញ្ជូនឡើងតុលាការទៅ ព្រោះនិយាយលែងស្តាប់ហើយ។ អ៊ីចឹងទាល់តែមានវិធានការអ្នកបង្កបទល្មើសបញ្ជូនឡើងតុលាការ ទាល់តែដេកគុកព្រៃសខ្លះហើយបានៗ»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ លោក កែប ជុតិមា អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានធ្វើសំណើទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើបញ្ជូនជនល្មើសយកទ្រូងផ្លូវក្នុងទីក្រុងធ្វើទីលានប្រណាំង រថយន្តទៅកាន់តុលាការ ព្រោះការផាកពិន័យរបស់សមត្ថកិច្ចកន្លងមកមិនមានប្រសិទ្ធភាព។
កន្លងមកមានការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានសាធារណៈ រួមទាំងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងផងដែរថា អ្នកដែលហ៊ានព្រហើនប្រណាំងឡាន ឬបើកឡានលឿនដូចហោះតាមផ្លូវសាធារណៈមិនក្រែងអ្នកដទៃនោះ ច្រើនតែជាកូនអ្នកពាក់ផ្កាយ ឬកូនអ្នកធំមានអំណាច។
វិធានការនេះទទួលបានការសាទរពីប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននៅកម្ពុជា ព្រោះពួកគេយល់ថា ភាពអនាធិបតេយ្យផ្ដើមពីការយកទ្រូងផ្លូវប្រណាំងរថយន្ត បានបង្កការភ័យខ្លាច និងរងគ្រោះដល់ពលរដ្ឋធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាច្រើនករណី។
ពលរដ្ឋម្នាក់ឈ្មោះ ឆន សំអុន រស់នៅខណ្ឌឫស្សីកែវ ក្រុងភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា ភាពអនាធិបតេយ្យនៃបទល្មើសប្រណាំងរថយន្តក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កន្លងមក គឺបានបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតពលរដ្ឋជាច្រើនករណី ប៉ុន្តែជនល្មើសមិនត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការនោះទេ ៖ «ភាគ ច្រើនគឺសុទ្ធតែអ្នកមាន ហើយកូនអ្នកធំៗ សុទ្ធតែមានឡានមានអីបើកទៅ។ កូនអ្នកក្រប្រហែលជាមិនមានលទ្ធភាពទៅប្រណាំងឡានតាមផ្លូវសាធារណៈ ទៅប៉ះពាល់អ្នកដទៃទេ»។
លោក មាស ចាន់ឌី មន្ត្រីកម្មវិធីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោករបស់អង្គការជនពិការ អន្តរជាតិបែលហ្ស៊ិក បានចាត់ទុកការចាត់វិធានការលុបបំបាត់បទល្មើសយកទ្រូងផ្លូវ ប្រណាំងរថយន្តរបស់ប្រមុខដឹកនាំថា នឹងអាចជួយកាត់បន្ថយចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅកម្ពុជា ឲ្យថយចុះមួយចំនួនផងដែរ។
លោក មាស ចាន់ឌី បញ្ជាក់បន្ថែម ៖ «វិធានការទាំងឡាយណាទាក់ទងទៅ នឹងការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ល្បឿនខុសច្បាប់ គឺជាវិធានការដែលសមស្រប ហើយខ្ញុំគាំទ្រថា ជាវិធានការល្អ ដែលអាចនឹងមានផលល្អទៅដល់ការលើកស្ទួយចរាចរណ៍។ មានន័យថា អាចកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បាន ប្រសិនបើយើងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ល្បឿនខុសច្បាប់ទាំងនេះបាន»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បទល្មើសយកទ្រូងផ្លូវក្នុងទីក្រុងរបស់ក្រុមជនល្មើសនឹងមិនមានទៀត ទេ ព្រោះចាប់ពីពេលនេះតទៅ សមត្ថកិច្ចនឹងចាប់បញ្ជូនជនប្រព្រឹត្តល្មើសទៅកាន់តុលាការឈានដល់ ជាប់ពន្ធនាគារ។
លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «ឥឡូវហ្នឹងគឺថា មិនដឹងជាយ៉ាងម៉េចទេក្មួយៗ ក្មេងៗអើយ! ស្រវឹងនោះស្រវឹងពេកទៅហើយ ឬមួយក៏មកពីការផលិតស្រាវាច្រើនពេកក៏មិនដឹង បានជាស្រវឹងអត់ឈប់។ រួចហើយវាមានអាធុនយកទ្រូងផ្លូវប្រណាំងគ្នា យកទ្រូងផ្លូវប្រណាំង អាហ្នឹងជាសកម្មភាពមិនអាចយោគយល់ មិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន ឬគ្រាន់តែសម្រួលខាងក្រៅគឺអត់ទេ។ ឥឡូវគឺចាប់ពីពេលនេះតទៅ គឺថា បញ្ជូនទៅ បើមិនអ៊ីចឹងមិនរាងចាលទេ បើអ៊ីចឹងវិធីតែ១ គឺគុកព្រៃស អាហ្នឹងបើថា វាត្រូវជាប់គុក។ ព្រោះថា គ្រោះថ្នាក់វាធំធេងពេកទៅហើយ ដែលបានកើតមាននៅក្នុងទឹកដីរបស់យើងនេះ»។
លោក ខៀវ សុភ័គ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ក៏បានបញ្ជាក់ពីគោលជំហររបស់សមត្ថកិច្ចគោរព និងអនុវត្តតាមបទបញ្ជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និងរក្សាសុវត្ថិភាពជូនពលរដ្ឋ។
លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «អនុវត្តប្រសាសន៍ណែនាំរបស់ សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រោះកន្លងមកលើកលែងតែការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ក៏ប៉ុន្តែឥឡូវដល់ពេលយកទ្រូងផ្លូវយើងមានច្បាប់ចរាចរណ៍ ដូច្នេះអ្វីៗត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់»។
លោក ហ៊ឹម យ៉ាន ប្រធាននាយកដ្ឋានសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានមានប្រសាសន៍ថា សព្វថ្ងៃនេះការគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកនៅកម្ពុជា នៅមានកម្រិតទាប ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់មិនមានការញញើតនឹងច្បាប់ឡើយ។
តាមរបាយការណ៍របស់នគរបាលចរាចរណ៍ចេញផ្សាយកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១១ តួលេខគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅទូទាំងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០១០ បានថយចុះ ៥០៣លើក បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០០៩។ តួលេខឆ្នាំ២០០៩ មាន ៦.០២១ករណី។ ចំនួនអ្នកស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០១០ មាន ១.៦៤៩នាក់ តិចជាងឆ្នាំ២០០៩ ចំនួន ៥នាក់។ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានបណ្ដាលឲ្យកម្ពុជា ខាតបង់ទឹកប្រាក់អស់ចំនួន ២៤៨លានដុល្លារអាមេរិក៕
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងដូច្នេះនៅក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុប ការងារឆ្នាំ២០១០ និងដាក់ទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១១ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ៖ «ឥឡូវគេបានយកទ្រូងផ្លូវ ប្រណាំងឡាន អ៊ីចឹងទេត្រូវតែបញ្ជូនឡើងតុលាការហើយ ព្រោះពួកនេះមិនខ្លាចទេ។ ត្រឹមប្រណាំងឡានហើយបើយើងផាកគេត្រឹម ៥ម៉ឺនរៀល គេឲ្យយើងផាកឌុបក៏បានដែរ ឌុបដប់ដង ម្ភៃដងក៏បានដែរ ឲ្យតែបានប្រណាំងឡាន។ អ៊ីចឹងទេបញ្ជូនឡើងតុលាការទៅ ព្រោះនិយាយលែងស្តាប់ហើយ។ អ៊ីចឹងទាល់តែមានវិធានការអ្នកបង្កបទល្មើសបញ្ជូនឡើងតុលាការ ទាល់តែដេកគុកព្រៃសខ្លះហើយបានៗ»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ លោក កែប ជុតិមា អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ បានធ្វើសំណើទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើបញ្ជូនជនល្មើសយកទ្រូងផ្លូវក្នុងទីក្រុងធ្វើទីលានប្រណាំង រថយន្តទៅកាន់តុលាការ ព្រោះការផាកពិន័យរបស់សមត្ថកិច្ចកន្លងមកមិនមានប្រសិទ្ធភាព។
កន្លងមកមានការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានសាធារណៈ រួមទាំងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងផងដែរថា អ្នកដែលហ៊ានព្រហើនប្រណាំងឡាន ឬបើកឡានលឿនដូចហោះតាមផ្លូវសាធារណៈមិនក្រែងអ្នកដទៃនោះ ច្រើនតែជាកូនអ្នកពាក់ផ្កាយ ឬកូនអ្នកធំមានអំណាច។
វិធានការនេះទទួលបានការសាទរពីប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននៅកម្ពុជា ព្រោះពួកគេយល់ថា ភាពអនាធិបតេយ្យផ្ដើមពីការយកទ្រូងផ្លូវប្រណាំងរថយន្ត បានបង្កការភ័យខ្លាច និងរងគ្រោះដល់ពលរដ្ឋធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាច្រើនករណី។
ពលរដ្ឋម្នាក់ឈ្មោះ ឆន សំអុន រស់នៅខណ្ឌឫស្សីកែវ ក្រុងភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា ភាពអនាធិបតេយ្យនៃបទល្មើសប្រណាំងរថយន្តក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ កន្លងមក គឺបានបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតពលរដ្ឋជាច្រើនករណី ប៉ុន្តែជនល្មើសមិនត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់តុលាការនោះទេ ៖ «ភាគ ច្រើនគឺសុទ្ធតែអ្នកមាន ហើយកូនអ្នកធំៗ សុទ្ធតែមានឡានមានអីបើកទៅ។ កូនអ្នកក្រប្រហែលជាមិនមានលទ្ធភាពទៅប្រណាំងឡានតាមផ្លូវសាធារណៈ ទៅប៉ះពាល់អ្នកដទៃទេ»។
លោក មាស ចាន់ឌី មន្ត្រីកម្មវិធីសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោករបស់អង្គការជនពិការ អន្តរជាតិបែលហ្ស៊ិក បានចាត់ទុកការចាត់វិធានការលុបបំបាត់បទល្មើសយកទ្រូងផ្លូវ ប្រណាំងរថយន្តរបស់ប្រមុខដឹកនាំថា នឹងអាចជួយកាត់បន្ថយចំនួនគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅកម្ពុជា ឲ្យថយចុះមួយចំនួនផងដែរ។
លោក មាស ចាន់ឌី បញ្ជាក់បន្ថែម ៖ «វិធានការទាំងឡាយណាទាក់ទងទៅ នឹងការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ល្បឿនខុសច្បាប់ គឺជាវិធានការដែលសមស្រប ហើយខ្ញុំគាំទ្រថា ជាវិធានការល្អ ដែលអាចនឹងមានផលល្អទៅដល់ការលើកស្ទួយចរាចរណ៍។ មានន័យថា អាចកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បាន ប្រសិនបើយើងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ល្បឿនខុសច្បាប់ទាំងនេះបាន»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសង្កត់ធ្ងន់ថា បទល្មើសយកទ្រូងផ្លូវក្នុងទីក្រុងរបស់ក្រុមជនល្មើសនឹងមិនមានទៀត ទេ ព្រោះចាប់ពីពេលនេះតទៅ សមត្ថកិច្ចនឹងចាប់បញ្ជូនជនប្រព្រឹត្តល្មើសទៅកាន់តុលាការឈានដល់ ជាប់ពន្ធនាគារ។
លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «ឥឡូវហ្នឹងគឺថា មិនដឹងជាយ៉ាងម៉េចទេក្មួយៗ ក្មេងៗអើយ! ស្រវឹងនោះស្រវឹងពេកទៅហើយ ឬមួយក៏មកពីការផលិតស្រាវាច្រើនពេកក៏មិនដឹង បានជាស្រវឹងអត់ឈប់។ រួចហើយវាមានអាធុនយកទ្រូងផ្លូវប្រណាំងគ្នា យកទ្រូងផ្លូវប្រណាំង អាហ្នឹងជាសកម្មភាពមិនអាចយោគយល់ មិនអាចអត់ឱនឲ្យបាន ឬគ្រាន់តែសម្រួលខាងក្រៅគឺអត់ទេ។ ឥឡូវគឺចាប់ពីពេលនេះតទៅ គឺថា បញ្ជូនទៅ បើមិនអ៊ីចឹងមិនរាងចាលទេ បើអ៊ីចឹងវិធីតែ១ គឺគុកព្រៃស អាហ្នឹងបើថា វាត្រូវជាប់គុក។ ព្រោះថា គ្រោះថ្នាក់វាធំធេងពេកទៅហើយ ដែលបានកើតមាននៅក្នុងទឹកដីរបស់យើងនេះ»។
លោក ខៀវ សុភ័គ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ក៏បានបញ្ជាក់ពីគោលជំហររបស់សមត្ថកិច្ចគោរព និងអនុវត្តតាមបទបញ្ជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម និងរក្សាសុវត្ថិភាពជូនពលរដ្ឋ។
លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍បន្ថែម ៖ «អនុវត្តប្រសាសន៍ណែនាំរបស់ សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ព្រោះកន្លងមកលើកលែងតែការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ក៏ប៉ុន្តែឥឡូវដល់ពេលយកទ្រូងផ្លូវយើងមានច្បាប់ចរាចរណ៍ ដូច្នេះអ្វីៗត្រូវអនុវត្តតាមច្បាប់»។
លោក ហ៊ឹម យ៉ាន ប្រធាននាយកដ្ឋានសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានមានប្រសាសន៍ថា សព្វថ្ងៃនេះការគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកនៅកម្ពុជា នៅមានកម្រិតទាប ដោយអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់មិនមានការញញើតនឹងច្បាប់ឡើយ។
តាមរបាយការណ៍របស់នគរបាលចរាចរណ៍ចេញផ្សាយកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១១ តួលេខគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នៅទូទាំងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០១០ បានថយចុះ ៥០៣លើក បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០០៩។ តួលេខឆ្នាំ២០០៩ មាន ៦.០២១ករណី។ ចំនួនអ្នកស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០១០ មាន ១.៦៤៩នាក់ តិចជាងឆ្នាំ២០០៩ ចំនួន ៥នាក់។ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានបណ្ដាលឲ្យកម្ពុជា ខាតបង់ទឹកប្រាក់អស់ចំនួន ២៤៨លានដុល្លារអាមេរិក៕
តំណាងពិសេសអ.ស.ប.បារម្ភពីសេរីភាពបញ្ចេញមតិនិងសិទ្ធិដីធ្លី
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-25
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានបញ្ចប់បេសកកម្មស្វែងរកការពិតរបស់លោកនៅ កម្ពុជា បានសម្ដែងក្ដីកង្វល់អំពីស្ថានភាពនៃបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន ដូចជាសេរីភាពក្នុងការសម្ដែងមតិ និងសិទ្ធិដីធ្លី។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) ធ្វើសន្និសីទកាសែតនៅការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) ដែលបានបញ្ចប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរយៈពេល ១០ថ្ងៃនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះ បានប្រកាសថា លោកមានការព្រួយបារម្ភអំពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា កំពុងតែរួមតូចចង្អៀត ហើយសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកំពុងតែរងការរំលោភយ៉ាង ធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក សូរិយា ស៊ូប៊ែឌី បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាលើកទី៤ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ដើម្បីមកស្វែងរកការពិត ដើម្បីដាក់របាយការណ៍នេះជូនក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិនៅពេលខាងមុខនេះ។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ នៅឯការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា បញ្ហារំលោភដីធ្លីភាគច្រើនមិនត្រូវបានដោះស្រាយទេ។
លោកបានបន្តថា ៖ "ខ្ញុំយល់ឃើញថា ការសម្ដែងមតិដោយសន្តិវិធី មិនគួរយកក្រមព្រហ្មទណ្ឌមកធ្វើជាដំណោះស្រាយនោះទេនៅពេល បច្ចុប្បន្ននេះ មានដូចជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត។ អ្នកកាន់មុខតំណែងសាធារណៈគួរតែមានឆន្ទៈទទួលយកមតិរិះគន់ចំពោះ សេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួន"។
អនុប្រធានអង្គភាពប្រតិកម្មរហ័សរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក កែវ រ៉េមី បានមានប្រសាសន៍ថា ការវាយតម្លៃនេះ លោកមិនអាចទទួលយកបានទេ ៖ «គាត់ទៅស្ដាប់តែមួយចំហៀងទេ។ គួរជម្រាបជូនថា សិទ្ធិសម្ដែងមតិនៅកម្ពុជាហ្នឹងទូលាយណាស់ទៅហើយ យើងប្រៀបធៀបមើលនៅប្រទេសគេផ្សេងៗ សូម្បីតែ Internet website គេអត់មានផង។ យើងអនុវត្តច្បាប់ គាត់ថា ហ្នឹងរួមតូចចង្អៀត ដល់ពេលយើងមិនអនុវត្តច្បាប់ គាត់ថា ហ្នឹងមិនគោរពនីតិរដ្ឋ»។
ផ្ទុយពីជំហររបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក យឹម សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី ៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោក ស៊ូប៊ែឌី នឹងបញ្ជូនសារនេះទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រមទាំងប្រទេសមហាអំណាចធំៗ ត្រូវតែផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីរកមធ្យោបាយ បង្កើនការខិតខំប្រឹងប្រែង ជំរុញឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
ទាក់ទងនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនេះ ប្រធានក្រុមស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licahdo) លោក អំ សំអាត បានមានប្រសាសន៍ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក មានមនុស្សជាច្រើនបានរងការប្ដឹងក្រោមបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត នៅក្នុងនោះមានតំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោកស្រី មូរ សុខហួរ មេដឹកនាំគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក សម រង្ស៊ី តំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក ហូរ វ៉ាន់ ចាងហ្វាងកាសែតមនសិការខ្មែរ លោក ដាំ សិទ្ធិ ចាងហ្វាងកាសែតខ្មែរម្ចាស់ស្រុក លោក ហង្ស ចក្រា សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស លោក សំ ច័ន្ទគា និងបុគ្គលិកនៃអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក លោក សេង គុណកា៕
លោក សូរិយា ស៊ូប៊ែឌី បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាលើកទី៤ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ដើម្បីមកស្វែងរកការពិត ដើម្បីដាក់របាយការណ៍នេះជូនក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការ សហប្រជាជាតិនៅពេលខាងមុខនេះ។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ នៅឯការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ហើយត្រូវបានប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា បញ្ហារំលោភដីធ្លីភាគច្រើនមិនត្រូវបានដោះស្រាយទេ។
លោកបានបន្តថា ៖ "ខ្ញុំយល់ឃើញថា ការសម្ដែងមតិដោយសន្តិវិធី មិនគួរយកក្រមព្រហ្មទណ្ឌមកធ្វើជាដំណោះស្រាយនោះទេនៅពេល បច្ចុប្បន្ននេះ មានដូចជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត។ អ្នកកាន់មុខតំណែងសាធារណៈគួរតែមានឆន្ទៈទទួលយកមតិរិះគន់ចំពោះ សេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួន"។
អនុប្រធានអង្គភាពប្រតិកម្មរហ័សរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក កែវ រ៉េមី បានមានប្រសាសន៍ថា ការវាយតម្លៃនេះ លោកមិនអាចទទួលយកបានទេ ៖ «គាត់ទៅស្ដាប់តែមួយចំហៀងទេ។ គួរជម្រាបជូនថា សិទ្ធិសម្ដែងមតិនៅកម្ពុជាហ្នឹងទូលាយណាស់ទៅហើយ យើងប្រៀបធៀបមើលនៅប្រទេសគេផ្សេងៗ សូម្បីតែ Internet website គេអត់មានផង។ យើងអនុវត្តច្បាប់ គាត់ថា ហ្នឹងរួមតូចចង្អៀត ដល់ពេលយើងមិនអនុវត្តច្បាប់ គាត់ថា ហ្នឹងមិនគោរពនីតិរដ្ឋ»។
ផ្ទុយពីជំហររបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក យឹម សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី ៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោក ស៊ូប៊ែឌី នឹងបញ្ជូនសារនេះទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រមទាំងប្រទេសមហាអំណាចធំៗ ត្រូវតែផ្ដល់អនុសាសន៍ដល់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីរកមធ្យោបាយ បង្កើនការខិតខំប្រឹងប្រែង ជំរុញឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
ទាក់ទងនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនេះ ប្រធានក្រុមស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licahdo) លោក អំ សំអាត បានមានប្រសាសន៍ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក មានមនុស្សជាច្រើនបានរងការប្ដឹងក្រោមបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត នៅក្នុងនោះមានតំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោកស្រី មូរ សុខហួរ មេដឹកនាំគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក សម រង្ស៊ី តំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី លោក ហូរ វ៉ាន់ ចាងហ្វាងកាសែតមនសិការខ្មែរ លោក ដាំ សិទ្ធិ ចាងហ្វាងកាសែតខ្មែរម្ចាស់ស្រុក លោក ហង្ស ចក្រា សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស លោក សំ ច័ន្ទគា និងបុគ្គលិកនៃអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក លោក សេង គុណកា៕
ស្ថានការណ៍នៅតំបន់ព្រំដែនខ្មែរ-ថៃស្ងប់ស្ងាត់
ដោយ ហង្ស សាវយុត
2011-02-24
លោក ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិនៃកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍កាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈថា ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទាហានខ្មែរ-ថៃ ក្នុងរឿងជម្លោះព្រំដែនបានស្ងប់ស្ងាត់ ក៏ប៉ុន្តែកម្លាំងទាហានខ្មែរ និងថៃ នៅតែត្រៀមខ្លួនប្រយុទ្ធនៅតាមលេណដ្ឋាននៅឡើយទេ។
ទាហានខ្មែរប្រចាំការពារព្រំដែននៅតំបន់ ប្រាសាទព្រះវិហារ ជីកលេណដ្ឋានដើម្បីការពារខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
មន្ត្រីដដែលបានមានប្រសាសន៍រំឭកថា ថ្មីៗនេះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានដាក់បញ្ជាមិន ឲ្យមានការផ្ទុះអាវុធនៅតាមតំបន់ជម្លោះព្រំដែនទេ លើកលែងតែកងទ័ពថៃ បានផ្ទុះអាវុធមុន ហើយបំពានមកលើកម្ពុជា។
លោក ឈុំ សុជាត មានប្រសាសន៍បន្តដូច្នេះ ៖ «កម្លាំងយើងតាមបទបញ្ជា សម្ដេចតេជោ គាត់មិនឲ្យផ្ទុះអាវុធទេ ដើម្បីគោរពបទឈប់បាញ់គ្នាដែលទីក្រុងហ្សាកាតា លោកបានប្រកាសអ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែក្នុងនាមថា អ្នកដែលឈ្លានពាន អាហ្នឹងយើងសិទ្ធិការពារខ្លួន»។
ទាហានខ្មែរម្នាក់ដែលកំពុងត្រៀមប្រយុទ្ធនៅតំបន់ភ្នំទ្រព្យ ចម្ងាយប្រមាណជាង ៤គីឡូម៉ែត្រភាគខាងជើងឆៀងខាងលិចពីប្រាសាទព្រះវិហារ បានឲ្យដឹងថា រហូតមកដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈនេះ ភាពស្ងប់ស្ងាត់មិនឮសំឡេងផ្ទុះអាវុធបានចំនួន ៩ថ្ងៃហើយ បន្ទាប់ពីគេអះអាងថា កងទាហានថៃ បានវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃ និងបាញ់កាំភ្លើងផ្លោងជាច្រើនគ្រាប់ចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរចុង ក្រោយ កាលពីទៀបភ្លឺថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ៖ «អត់អីទេពូ! អត់អីទេ។ វានៅតាមត្រង់សេ ធម្មតាដូចមុន តែយើងវាធូរជាងមុន ធូរបាន ៧០% តែវាមិនបានដូចមុនទេ»។
ចំណែកទាហានខ្មែរម្នាក់ទៀតដែលកំពុងប្រចាំការពារនៅតំបន់កំពូល ភ្នំប្រាសាទព្រះវិហារ បានឲ្យដឹងថា ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ បានស្ងប់ស្ងាត់មួយរយៈមកនេះ ក៏ប៉ុន្តែកងទាហាននៅតែប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយត្រៀមប្រយុទ្ធនៅឡើយ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ កងទ័ពខ្មែរនៅតែរឹតបន្តឹងការពារសន្តិសុខ ដោយមិនទាន់បើកចំហឲ្យអ្នកទេសចរអាចឡើងភ្នំទៅទស្សនាប្រាសាទ ព្រះវិហារបានដោយសេរីនៅឡើយទេ។
មន្ត្រីយោធាខ្មែរបានឲ្យដឹងថា ក្នុងពេលដែលស្ងប់ស្ងាត់ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ ក្នុងរឿងជម្លោះព្រំដែនជិតប្រាសាទព្រះវិហារនេះ គឺប្រមុខរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានដាក់បញ្ញត្តិឲ្យកងទ័ពទាំងអស់ខំ អត់ធ្មត់មិនផ្ទុះអាវុធ ដើម្បីគោរពលើបទឈប់បាញ់គ្នា ក៏ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណា ប្រទេសថៃ ហាក់បង្ហាញឥរិយាបថមិនទាន់ទទួលយកបទឈប់បាញ់គ្នានោះនៅឡើយទេ។
កាសែតបាងកក ប៉ុស្តិ៍ (Bangkok Post) កាលពីព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានដកស្រង់សម្ដីលោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសថៃ បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីប្រើកម្លាំងកងទ័ពប្រឆាំងនឹង កម្ពុជា ប្រសិនបើកម្ពុជា នៅតែបន្តរំលោភចូលបូរណភាពទឹកដីថៃ។
លោក អាភីស៊ិត បានមានប្រសាសន៍ថា រវាងកម្ពុជា និងថៃ មិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយដែលធ្វើឲ្យប្រទេសថៃ មិនអាចការពារបូរណភាពទឹកដីបាននោះទេ គឺមានន័យថា ប្រសិនបើកម្ពុជា បង្កនូវការប៉ះទង្គិចដោយយោធានៅពេលអនាគត ប្រទេសថៃ មានសិទ្ធិតបតវិញ។
លោក ប្រាយុត ចាន់អូចា (Prayuth Chan-ocha) មេបញ្ជាការយោធាថៃ បានមានប្រសាសន៍ថា រហូតមកដល់ពេលនេះមិនទាន់មានការដកកងទ័ពថៃ ណាមួយចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែននៅឡើយទេ គឺកងទ័ពថៃ នៅតែដាក់នៅតាមព្រំដែន-ថៃ ដែលភាគីថៃអះអាងថា ជាតំបន់ជម្លោះជិតប្រាសាទព្រះវិហារទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ តែកម្ពុជា ធ្លាប់បានបដិសេធជាញឹកញាប់ថា គ្មានតំបន់ជម្លោះ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េអ្វីទេ តំបន់នៅជិតប្រាសាទព្រះវិហា គឺជាទឹកដីខ្មែរពេញច្បាប់៕
លោក ឈុំ សុជាត មានប្រសាសន៍បន្តដូច្នេះ ៖ «កម្លាំងយើងតាមបទបញ្ជា សម្ដេចតេជោ គាត់មិនឲ្យផ្ទុះអាវុធទេ ដើម្បីគោរពបទឈប់បាញ់គ្នាដែលទីក្រុងហ្សាកាតា លោកបានប្រកាសអ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែក្នុងនាមថា អ្នកដែលឈ្លានពាន អាហ្នឹងយើងសិទ្ធិការពារខ្លួន»។
ទាហានខ្មែរម្នាក់ដែលកំពុងត្រៀមប្រយុទ្ធនៅតំបន់ភ្នំទ្រព្យ ចម្ងាយប្រមាណជាង ៤គីឡូម៉ែត្រភាគខាងជើងឆៀងខាងលិចពីប្រាសាទព្រះវិហារ បានឲ្យដឹងថា រហូតមកដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៤ ខែកុម្ភៈនេះ ភាពស្ងប់ស្ងាត់មិនឮសំឡេងផ្ទុះអាវុធបានចំនួន ៩ថ្ងៃហើយ បន្ទាប់ពីគេអះអាងថា កងទាហានថៃ បានវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃ និងបាញ់កាំភ្លើងផ្លោងជាច្រើនគ្រាប់ចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរចុង ក្រោយ កាលពីទៀបភ្លឺថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ៖ «អត់អីទេពូ! អត់អីទេ។ វានៅតាមត្រង់សេ ធម្មតាដូចមុន តែយើងវាធូរជាងមុន ធូរបាន ៧០% តែវាមិនបានដូចមុនទេ»។
ចំណែកទាហានខ្មែរម្នាក់ទៀតដែលកំពុងប្រចាំការពារនៅតំបន់កំពូល ភ្នំប្រាសាទព្រះវិហារ បានឲ្យដឹងថា ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ បានស្ងប់ស្ងាត់មួយរយៈមកនេះ ក៏ប៉ុន្តែកងទាហាននៅតែប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយត្រៀមប្រយុទ្ធនៅឡើយ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ កងទ័ពខ្មែរនៅតែរឹតបន្តឹងការពារសន្តិសុខ ដោយមិនទាន់បើកចំហឲ្យអ្នកទេសចរអាចឡើងភ្នំទៅទស្សនាប្រាសាទ ព្រះវិហារបានដោយសេរីនៅឡើយទេ។
មន្ត្រីយោធាខ្មែរបានឲ្យដឹងថា ក្នុងពេលដែលស្ងប់ស្ងាត់ការប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ ក្នុងរឿងជម្លោះព្រំដែនជិតប្រាសាទព្រះវិហារនេះ គឺប្រមុខរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានដាក់បញ្ញត្តិឲ្យកងទ័ពទាំងអស់ខំ អត់ធ្មត់មិនផ្ទុះអាវុធ ដើម្បីគោរពលើបទឈប់បាញ់គ្នា ក៏ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណា ប្រទេសថៃ ហាក់បង្ហាញឥរិយាបថមិនទាន់ទទួលយកបទឈប់បាញ់គ្នានោះនៅឡើយទេ។
កាសែតបាងកក ប៉ុស្តិ៍ (Bangkok Post) កាលពីព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានដកស្រង់សម្ដីលោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដែលមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសថៃ បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីប្រើកម្លាំងកងទ័ពប្រឆាំងនឹង កម្ពុជា ប្រសិនបើកម្ពុជា នៅតែបន្តរំលោភចូលបូរណភាពទឹកដីថៃ។
លោក អាភីស៊ិត បានមានប្រសាសន៍ថា រវាងកម្ពុជា និងថៃ មិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយដែលធ្វើឲ្យប្រទេសថៃ មិនអាចការពារបូរណភាពទឹកដីបាននោះទេ គឺមានន័យថា ប្រសិនបើកម្ពុជា បង្កនូវការប៉ះទង្គិចដោយយោធានៅពេលអនាគត ប្រទេសថៃ មានសិទ្ធិតបតវិញ។
លោក ប្រាយុត ចាន់អូចា (Prayuth Chan-ocha) មេបញ្ជាការយោធាថៃ បានមានប្រសាសន៍ថា រហូតមកដល់ពេលនេះមិនទាន់មានការដកកងទ័ពថៃ ណាមួយចេញពីតំបន់ជម្លោះព្រំដែននៅឡើយទេ គឺកងទ័ពថៃ នៅតែដាក់នៅតាមព្រំដែន-ថៃ ដែលភាគីថៃអះអាងថា ជាតំបន់ជម្លោះជិតប្រាសាទព្រះវិហារទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ តែកម្ពុជា ធ្លាប់បានបដិសេធជាញឹកញាប់ថា គ្មានតំបន់ជម្លោះ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េអ្វីទេ តំបន់នៅជិតប្រាសាទព្រះវិហា គឺជាទឹកដីខ្មែរពេញច្បាប់៕
កម្ពុជា-អាមេរិកនឹងធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាពីថ្ងៃ២៧ កុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃ២ មីនា
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-24
ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា និងយោធាជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក គ្រោងនឹងរៀបចំធ្វើសមយុទ្ធយោធាជើងទឹកចំនួនសរុបជាង ៥០០នាក់ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ រហូតដល់ថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១ ខាងមុខនេះ ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍ទៅវិញទៅមក។
១១-មិថុនា-២០១០: ការធ្វើលំហាត់សមយុទ្ធរួមគ្នារវាងទាហានជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក USS Tortuga LSD 46 និងកងទ័ពកម្ពុជា នៅមជ្ឈមណ្ឌលហ្វឹកហ្វឺនពេជ្រនិល ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
ប្រភពពីក្រសួងការពារជាតិឲ្យដឹងថា សមយុទ្ធនេះគេគ្រោងធ្វើនៅមូលដ្ឋានយោធាជើងទឹកកម្ពុជា ឈ្មោះ រាម នៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ នៅពេជ្រនិល និងនៅបន្ទាយរថក្រោះអាសេអូ (ACO) នៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សមាសភាពកងកម្លាំងរបស់កម្ពុជា នឹងចូលរួមក្នុងសមយុទ្ធនោះមានកងពលលេខ៣១ កងរាជអាវុធហត្ថ និងកងទ័ពជើងទឹក។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោកឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឈុំ សុជាត បានមានប្រសាសន៍ថា សមយុទ្ធនេះមានសារប្រយោជន៍រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ៖ «ការធ្វើសមយុទ្ធនេះមិនមែនជារឿងលើកទី១ទេ។ ការធ្វើនេះជាការថែរក្សាសន្តិភាពនៅលើសាកលលោកដែលយើងធ្លាប់ធ្វើ កន្លងមក ដែលយើងបញ្ជូនកម្លាំងយើងទៅឆាត ទៅអាហ្វ្រិកកណ្ដាល និងទៅស៊ូដង់»។
សកម្មភាពដែលគេអនុវត្តនៅក្នុងសមយុទ្ធនោះ មានដូចជាការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះនៅក្នុងសង្គ្រាម ការសាងសង់ផ្លូវថ្នល់ និងស្ពាន និងការសាងសង់ផ្ទះពេទ្យ ព្យាបាលអ្នករងរបួស និងការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារជាដើម។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក ម៉ាក វីនិក (Mark Wenig) បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីមេលថា ស្ថានទូតអាមេរិក មេបញ្ជាការយោធាអាមេរិកនៅប៉ាស៊ីហ្វិក និងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ឧទ្ទិសដល់ទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការផ្លាស់ប្ដូរទ្វេភាគីនេះ និងកងសាងមិត្តភាព នឹងបង្កើនការយល់គ្នាទៅវិញទៅមករវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រៅពីសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹកនោះ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក មានផែនការរៀបចំធ្វើសមយុទ្ធយោធាជើងគោកមួយលើកទៀតឈ្មោះថា ឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១ នៅក្នុងបន្ទាយរថក្រោះអាសេអូ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ខាងមុខនេះ។
ប្រភពពីលោកឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឈុំ សុជាត បានឲ្យដឹងថា កងកម្លាំងដែលនឹងចូលរួមនៅក្នុងសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១នោះ គឺមានយោធាកម្ពុជា យោធាសហរដ្ឋអាមេរិក យោធាប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងយោធាមកពីប្រទេសម៉ុងហ្គោលី សរុបទាំងអស់ជាង ៥០០នាក់។
សកម្មភាពនៅក្នុងសមយុទ្ធនោះមាន ៣ប្រភេទ ដូចជាទី១ លំហាត់នៅទីលាន គឺការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ និងការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយ ទី២ វិស្វកម្មសាងសង់ស្ពាន និងផ្លូវថ្នល់ និងទី៣ ការសង្គ្រោះអ្នករងរបួស និងការព្យាបាល។
សមយុទ្ធយោធាផ្នែកមនុស្សធម៌ឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១នេះ គឺជាលើកទី២ហើយ ក្រោយពីសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរលើកដំបូងនៅឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក៕
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោកឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឈុំ សុជាត បានមានប្រសាសន៍ថា សមយុទ្ធនេះមានសារប្រយោជន៍រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ៖ «ការធ្វើសមយុទ្ធនេះមិនមែនជារឿងលើកទី១ទេ។ ការធ្វើនេះជាការថែរក្សាសន្តិភាពនៅលើសាកលលោកដែលយើងធ្លាប់ធ្វើ កន្លងមក ដែលយើងបញ្ជូនកម្លាំងយើងទៅឆាត ទៅអាហ្វ្រិកកណ្ដាល និងទៅស៊ូដង់»។
សកម្មភាពដែលគេអនុវត្តនៅក្នុងសមយុទ្ធនោះ មានដូចជាការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះនៅក្នុងសង្គ្រាម ការសាងសង់ផ្លូវថ្នល់ និងស្ពាន និងការសាងសង់ផ្ទះពេទ្យ ព្យាបាលអ្នករងរបួស និងការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារជាដើម។
មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោក ម៉ាក វីនិក (Mark Wenig) បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីមេលថា ស្ថានទូតអាមេរិក មេបញ្ជាការយោធាអាមេរិកនៅប៉ាស៊ីហ្វិក និងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ឧទ្ទិសដល់ទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការផ្លាស់ប្ដូរទ្វេភាគីនេះ និងកងសាងមិត្តភាព នឹងបង្កើនការយល់គ្នាទៅវិញទៅមករវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្រៅពីសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹកនោះ ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក មានផែនការរៀបចំធ្វើសមយុទ្ធយោធាជើងគោកមួយលើកទៀតឈ្មោះថា ឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១ នៅក្នុងបន្ទាយរថក្រោះអាសេអូ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ខាងមុខនេះ។
ប្រភពពីលោកឧត្ដមសេនីយ៍ឯក ឈុំ សុជាត បានឲ្យដឹងថា កងកម្លាំងដែលនឹងចូលរួមនៅក្នុងសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១នោះ គឺមានយោធាកម្ពុជា យោធាសហរដ្ឋអាមេរិក យោធាប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងយោធាមកពីប្រទេសម៉ុងហ្គោលី សរុបទាំងអស់ជាង ៥០០នាក់។
សកម្មភាពនៅក្នុងសមយុទ្ធនោះមាន ៣ប្រភេទ ដូចជាទី១ លំហាត់នៅទីលាន គឺការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ និងការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយ ទី២ វិស្វកម្មសាងសង់ស្ពាន និងផ្លូវថ្នល់ និងទី៣ ការសង្គ្រោះអ្នករងរបួស និងការព្យាបាល។
សមយុទ្ធយោធាផ្នែកមនុស្សធម៌ឆ្មាំអង្គរឆ្នាំ២០១១នេះ គឺជាលើកទី២ហើយ ក្រោយពីសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរលើកដំបូងនៅឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក៕
ដកស្រង់ពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី
កម្ពុជាសាទរចំពោះដំណោះស្រាយរបស់អាស៊ានលើបទឈប់បាញ់
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-24
ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង បានសម្ដែងការសាទរចំពោះលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី ការបរទេសអាស៊ាន នៅក្នុងទីក្រុងហ្សាកាតា ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី នៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ កន្លងទៅនេះ ដោយប្រធានអាស៊ាន បានសម្រេចឲ្យភាគីកម្ពុជា និងថៃ ឈប់បាញ់គ្នាចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ។ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស លោក ហោ ណាំហុង ធ្វើសន្និសីទកាសែតនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១
ជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រធានអាស៊ាន គឺប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានសម្រេចបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ចំនួនប្រមាណ ៣០នាក់ មកឃ្លាំមើលបទឈប់បាញ់នេះ។ អ្នកសង្កេតការណ៍ទាំងនោះគ្មានអាវុធទេ គឺមកឃ្លាំមើលបទឈប់បាញ់នេះរហូតដល់មានដំណោះស្រាយជាក់លាក់មួយ រវាងកម្ពុជា និងថៃ។
ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី មិនទាន់បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នៅទ្បើយទេ ក្នុងការបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ឈរជើងនៅភាគីជម្លោះទាំងសងខាង។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ហោ ណាំហុង បានមានប្រសាសន៍ក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅឯអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ នៅល្ងាចថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ថា ៖ «ចំណុច ទី៣នៃសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្ងៃទី២២នេះ គឺគេអំពាវនាវឲ្យភាគីកម្ពុជា និងភាគីថៃ ធ្វើការចរចាទ្វេភាគីទ្បើងវិញ នេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ទ្វេភាគីនេះ ដែលភាគីថៃ ចង់បានបំផុត ដូច្នេះយើងឲ្យទៅចុះ។ ប៉ុន្តែទ្វេភាគីនេះ មានចំណងរបស់វា គឺត្រង់ថា មានការចូលរួមពាក់ព័ន្ធរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប្រធានអាស៊ាន។ រាល់ការប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសក្ដី រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិក្តី គណៈកម្មការព្រំដែនក្តី ទាល់តែមានវត្តមានរបស់អាស៊ានចូលរួម ប្រធានអាស៊ានចូលរួម ចូលរួមអង្គុយតុជាមួយគ្នា ៣នាក់ ប្រជុំជាមួយគ្នាក៏បាន ឬអង្គុយបន្ទប់ដោយទ្បែកមួយទៀតក៏បាន ប៉ុន្តែរាល់ការព្រមព្រៀងត្រូវមានការបញ្ជាក់ពីប្រធានអាស៊ាន»។
លោក ហោ ណាំហុង បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចចរចាទ្វេភាគីរបស់គណៈកម្មការព្រំដែនចម្រុះរវាងកម្ពុជា និងថៃ មិនទាន់ចាប់ផ្ដើមបានទេ បើសិនកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន ៣ចំណុចដែលបានធ្វើកាលពីឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០០៩ កន្លងទៅ មិនត្រូវសភាថៃ ផ្ដល់សច្ចាប័នទេនោះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីសម្រេចរបស់អាស៊ាននេះ មិនមែនជាដំណោះស្រាយយូរអង្វែងទេ ៖ «អាស៊ានដើរតួសំខាន់ហ្នឹង គឺនាំឲ្យថៃ ចូលទៅតុលាការនៅក្នុងទីក្រុងទ្បាអេ ដើម្បីមកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២។ ហ្នឹងបានមានដំណោះស្រាយ បើមិនដូច្នោះទេ ដំណោះស្រាយនេះ គឺហាក់គ្រាន់តែបន្ធូរពេលឲ្យថៃ រៀបចំនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន និងពន្យារបញ្ហារបស់ថៃ តែប៉ុណ្ណឹងទេ វាអត់មានដំណោះស្រាយទេ»។
កាសែតថៃឈ្មោះ បាងកក ប៉ុស្ត៍ (Bangkok Post) បានដកស្រង់សម្ដីរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសថៃ លោក កាស៊ីត ភិរម្យ (Kasit Piromya) បានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្វាគមន៍ចំពោះដំណោះស្រាយរបស់អាស៊ាន លើបទឈប់បាញ់គ្នានេះដែរ។
ប្រទេសកម្ពុជា មានផែនការប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅក្នុងទីក្រុងទ្បាអេ ប្រទេសហុល្លង់ ដើម្បីឲ្យមានការបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបានកាត់សេចក្ដីថា ប្រាសាទព្រះវិហារនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ប្រឆាំងនឹងភាគីថៃ៕
ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី មិនទាន់បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់នៅទ្បើយទេ ក្នុងការបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ឈរជើងនៅភាគីជម្លោះទាំងសងខាង។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ហោ ណាំហុង បានមានប្រសាសន៍ក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅឯអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ នៅល្ងាចថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ថា ៖ «ចំណុច ទី៣នៃសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្ងៃទី២២នេះ គឺគេអំពាវនាវឲ្យភាគីកម្ពុជា និងភាគីថៃ ធ្វើការចរចាទ្វេភាគីទ្បើងវិញ នេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ ទ្វេភាគីនេះ ដែលភាគីថៃ ចង់បានបំផុត ដូច្នេះយើងឲ្យទៅចុះ។ ប៉ុន្តែទ្វេភាគីនេះ មានចំណងរបស់វា គឺត្រង់ថា មានការចូលរួមពាក់ព័ន្ធរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ជាប្រធានអាស៊ាន។ រាល់ការប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសក្ដី រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិក្តី គណៈកម្មការព្រំដែនក្តី ទាល់តែមានវត្តមានរបស់អាស៊ានចូលរួម ប្រធានអាស៊ានចូលរួម ចូលរួមអង្គុយតុជាមួយគ្នា ៣នាក់ ប្រជុំជាមួយគ្នាក៏បាន ឬអង្គុយបន្ទប់ដោយទ្បែកមួយទៀតក៏បាន ប៉ុន្តែរាល់ការព្រមព្រៀងត្រូវមានការបញ្ជាក់ពីប្រធានអាស៊ាន»។
លោក ហោ ណាំហុង បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចចរចាទ្វេភាគីរបស់គណៈកម្មការព្រំដែនចម្រុះរវាងកម្ពុជា និងថៃ មិនទាន់ចាប់ផ្ដើមបានទេ បើសិនកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន ៣ចំណុចដែលបានធ្វើកាលពីឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០០៩ កន្លងទៅ មិនត្រូវសភាថៃ ផ្ដល់សច្ចាប័នទេនោះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានមានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីសម្រេចរបស់អាស៊ាននេះ មិនមែនជាដំណោះស្រាយយូរអង្វែងទេ ៖ «អាស៊ានដើរតួសំខាន់ហ្នឹង គឺនាំឲ្យថៃ ចូលទៅតុលាការនៅក្នុងទីក្រុងទ្បាអេ ដើម្បីមកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២។ ហ្នឹងបានមានដំណោះស្រាយ បើមិនដូច្នោះទេ ដំណោះស្រាយនេះ គឺហាក់គ្រាន់តែបន្ធូរពេលឲ្យថៃ រៀបចំនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន និងពន្យារបញ្ហារបស់ថៃ តែប៉ុណ្ណឹងទេ វាអត់មានដំណោះស្រាយទេ»។
កាសែតថៃឈ្មោះ បាងកក ប៉ុស្ត៍ (Bangkok Post) បានដកស្រង់សម្ដីរបស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសថៃ លោក កាស៊ីត ភិរម្យ (Kasit Piromya) បានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្វាគមន៍ចំពោះដំណោះស្រាយរបស់អាស៊ាន លើបទឈប់បាញ់គ្នានេះដែរ។
ប្រទេសកម្ពុជា មានផែនការប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅក្នុងទីក្រុងទ្បាអេ ប្រទេសហុល្លង់ ដើម្បីឲ្យមានការបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបានកាត់សេចក្ដីថា ប្រាសាទព្រះវិហារនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ប្រឆាំងនឹងភាគីថៃ៕
តុលាការកំពូលនឹងប្រកាសសាលដីកាសំណុំរឿង សម រង្ស៊ី នៅថ្ងៃ១ មីនា
ដោយ សុខ សេរី
2011-02-23
តុលាការកំពូលកម្ពុជា នៅថ្ងៃ២៣ កុម្ភៈ បានបើកការជំនុំជម្រះទោសលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង និងកសិករ ២នាក់ គឺលោក ព្រំ ជា និងអ្នកស្រី មាស ស្រី ក្រោមបទចោទថា បានដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនលេខ១៨៥ នៅភូមិកោះក្បានកណ្ដាល ឃុំសំរោង ស្រុកចន្ទ្រា ខេត្តស្វាយរៀង កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៩ កន្លងទៅ ប៉ុន្តែលទ្ធផលនៃការជំនុំជម្រះយ៉ាងណានោះ តុលាការពុំទាន់ប្រកាសឲ្យដឹងភ្លាមៗទេ។ ប្រធានគណបក្សសមរង្ស៊ី លោក សម រង្ស៊ី
តុលាការគ្រោងនឹងប្រកាសសាលដីកានៃសំណុំរឿងនេះជាសាធារណៈ នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១នេះ។
តុលាការសាលាដំបូងខេត្តស្វាយរៀង បានកាត់ទោសកំបាំងមុខលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថៃ្ងទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ ឲ្យជាប់គុក ២ឆ្នាំ និងបានកាត់ទោសកសិករ ២នាក់ គឺលោក ព្រំ ជា និងអ្នកស្រី មាស ស្រី ឲ្យជាប់គុកម្នាក់ៗ១ឆ្នាំ។ តុលាការក៏បានបង្គាប់ឲ្យអ្នកទាំងបីនាក់ រួមគ្នាសងជំងឺចិត្តទៅអាជ្ញាធរស្រុកចន្ទា្រ ខេត្តស្វាយរៀង ជាដើមបណ្ដឹងសរុប ៦៥លានរៀល ឬអាចស្មើនឹង ១៦.២៥០ដុល្លារអាមេរិក។
កាលពីថៃ្ងទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ សាលាឧទ្ធរណ៍បានប្រកាសសាលដីកាឲ្យអ្នកស្រី មាស ស្រី និងលោក ព្រំ ជា មានសេរីភាពវិញ ដោយបានកាត់បន្ថយទោសម្នាក់ៗពី ១២ខែ មកត្រឹមម្នាក់ ៩ខែ ២០ថៃ្ងវិញ។ ទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យួរ ប៉ុន្តែបង្គាប់ឲ្យសងជំងឺចិត្តតាមចំនួនដែលបានកំណត់ដដែល។
សាលាឧទ្ធរណ៍បានប្រកាសសាលដីកាបង្គាប់ឲ្យតាមចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី តាមដីការបស់តុលាការខេត្តស្វាយរៀង៕
តុលាការសាលាដំបូងខេត្តស្វាយរៀង បានកាត់ទោសកំបាំងមុខលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថៃ្ងទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ ឲ្យជាប់គុក ២ឆ្នាំ និងបានកាត់ទោសកសិករ ២នាក់ គឺលោក ព្រំ ជា និងអ្នកស្រី មាស ស្រី ឲ្យជាប់គុកម្នាក់ៗ១ឆ្នាំ។ តុលាការក៏បានបង្គាប់ឲ្យអ្នកទាំងបីនាក់ រួមគ្នាសងជំងឺចិត្តទៅអាជ្ញាធរស្រុកចន្ទា្រ ខេត្តស្វាយរៀង ជាដើមបណ្ដឹងសរុប ៦៥លានរៀល ឬអាចស្មើនឹង ១៦.២៥០ដុល្លារអាមេរិក។
កាលពីថៃ្ងទី១៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១០ កន្លងទៅ សាលាឧទ្ធរណ៍បានប្រកាសសាលដីកាឲ្យអ្នកស្រី មាស ស្រី និងលោក ព្រំ ជា មានសេរីភាពវិញ ដោយបានកាត់បន្ថយទោសម្នាក់ៗពី ១២ខែ មកត្រឹមម្នាក់ ៩ខែ ២០ថៃ្ងវិញ។ ទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យួរ ប៉ុន្តែបង្គាប់ឲ្យសងជំងឺចិត្តតាមចំនួនដែលបានកំណត់ដដែល។
សាលាឧទ្ធរណ៍បានប្រកាសសាលដីកាបង្គាប់ឲ្យតាមចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី តាមដីការបស់តុលាការខេត្តស្វាយរៀង៕
តំណាងយូណេស្កូនឹងមកជួបរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា-ថៃ នៅថ្ងៃ២៥ កុម្ភៈ
ដោយ ដែន អយុធ្យា
2011-02-23
តំណាងអង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) គ្រោងមកជួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងថៃ នៅចុងសប្ដាហ៍នេះ ដើម្បីពិភាក្សាជុំវិញសុវត្ថិភាពនៃសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។ ក្រុមមន្ត្រីនគរបាលជាន់ខ្ពស់ខ្មែរ ពិនិត្យមើលថ្មប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលបាក់បែកដោយសារតែគ្រាប់កាំភ្លើងថៃបាញ់ចំ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អង្គការយូណេស្កូ ពីទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ផ្សាយឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ បានឲ្យដឹងថា ប្រធានអង្គការយូណេស្កូ លោកស្រី អ៊ីរីណា បូកូវ៉ា (Irina Bokova) បានចាត់ឲ្យលោក កូអ៊ីជីរ៉ូ ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា (Koïchiro Matsuura) ដែលជាតំណាងពិសេសរបស់អង្គការយូណេស្កូ នឹងមកជួបពិភាក្សាជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងថៃ ស្ដីអំពីបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ នៅចន្លោះថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ដល់ថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១១នេះ។
លោក ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា ដែលជាអតីតអគ្គនាយកនៃអង្គការយូណេស្កូ ពីឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ២០០៩ និងជាអតីតប្រធានគណៈកម្មាធិការសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឆ្នាំ១៩៩៩ ក៏នឹងពិនិត្យមើលលើភាគីទាំងពីរផងដែរ ពីវិធីកាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងជំរុញឲ្យមានការពិភាក្សាជុំវិញការថែរក្សា និងអភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាមន្ត្រីនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈថា រូបលោកមិនទាន់មានកម្មវិធីជាក់លាក់នៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់តំណាង អង្គការយូណេស្កូ មកកម្ពុជានោះទេ។ លោកដឹងត្រឹមថា តំណាងយូណេស្កូ នឹងមកកម្ពុជា ជួបជាមួយប្រមុខដឹកនាំនៅចុងសប្ដាហ៍នេះ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «គ្រាន់តែជាគម្រោង យើងអត់ទាន់ច្បាស់។ ចាំមើលថ្ងៃសុក្រ ថ្ងៃសៅរ៍ ឬថ្ងៃអាទិត្យ ចុងសប្ដាហ៍នេះ»។
អាជ្ញាធរប្រាសាទព្រះវិហារបានអះអាងថា ការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ ៤លើក នៅជុំវិញតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ គ្រាប់កាំភ្លើងធំរបស់ទាហានថៃ ជាច្រើនគ្រាប់ បានផ្លោងចូលបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហាររាប់ពាន់កន្លែង។
លោក ហង្ស សុទ្ធ អគ្គនាយកនៃអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានផ្ដល់សម្ភាសន៍នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ឲ្យដឹងថា ការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នា ៤លើករវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ នៅតំបន់ជម្លោះតាមព្រំដែន បានបណ្ដាលឲ្យប្រាសាទព្រះវិហាររងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកថា គ្រាប់កាំភ្លើងធំចំនួន ១៤គ្រាប់ និងគ្រាប់កាំភ្លើងធុនមធ្យមជាច្រើនប្រភេទរាប់ពាន់គ្រាប់របស់ ទាហានថៃ បានបាញ់ស្រោចចូលទៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទព្រះវិហារ បានបណ្ដាលឲ្យរងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ហង្ស សុទ្ធ បញ្ជាក់បន្ថែម ៖ «អូ! មហាខូចខាតៗ។ ខ្ញុំទុកឲ្យគេ (តំណាងអង្គការយូណេស្កូ) ទៅមើលបណ្ដោយទៅ ខ្ញុំផ្សាយរួចហើយ។ … អូ! (ខូចខាត) ធ្ងន់ណាស់ ធ្ងន់មែនទែន ជាង ៣ពាន់កន្លែងគ្រាន់តែខូចខាត»។
បន្ថែមលើសពីនេះ លោកស្រី អ៊ីរីណា បូកូវ៉ា ប្រធានអង្គការយូណេស្កូ បានសម្ដែងកង្វល់ទាក់ទងនឹងការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតំបន់ប្រាសាទ ព្រះវិហារ ក្នុងប៉ុន្មានសប្ដាហ៍កន្លងទៅនេះ ដោយបានសង្កត់ធ្ងន់ថា សម្បត្តិវប្បធម៌បេតិកភណ្ឌពិភពលោកមួយនេះ មិនគួរជាដើមចមនៃជម្លោះនោះទេ។
អង្គការយូណេស្កូ បានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសឲ្យដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារដែលបានសាងសង់កាលពីសតវត្សទី១១ ហើយបានចុះក្នុងបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក៏ព្រោះប្រាសាទនេះ មានតម្លៃជាសកលស្របទៅតាមអនុសញ្ញាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបានផ្ដល់សច្ចាប័នដោយប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ហើយថា ការរក្សានូវអនុសញ្ញានេះ បណ្ដាប្រទេសពាក់ព័ន្ធត្រូវទទួលស្គាល់ថា បេតិកភណ្ឌបែបនេះជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលការការពារ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូលចូលរួមសហការ៕
លោក ម៉ាស៊ូអ៊ូរ៉ា ដែលជាអតីតអគ្គនាយកនៃអង្គការយូណេស្កូ ពីឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ២០០៩ និងជាអតីតប្រធានគណៈកម្មាធិការសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកឆ្នាំ១៩៩៩ ក៏នឹងពិនិត្យមើលលើភាគីទាំងពីរផងដែរ ពីវិធីកាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងជំរុញឲ្យមានការពិភាក្សាជុំវិញការថែរក្សា និងអភិរក្សប្រាសាទព្រះវិហារ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាមន្ត្រីនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈថា រូបលោកមិនទាន់មានកម្មវិធីជាក់លាក់នៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់តំណាង អង្គការយូណេស្កូ មកកម្ពុជានោះទេ។ លោកដឹងត្រឹមថា តំណាងយូណេស្កូ នឹងមកកម្ពុជា ជួបជាមួយប្រមុខដឹកនាំនៅចុងសប្ដាហ៍នេះ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បន្ថែមដូច្នេះ ៖ «គ្រាន់តែជាគម្រោង យើងអត់ទាន់ច្បាស់។ ចាំមើលថ្ងៃសុក្រ ថ្ងៃសៅរ៍ ឬថ្ងៃអាទិត្យ ចុងសប្ដាហ៍នេះ»។
អាជ្ញាធរប្រាសាទព្រះវិហារបានអះអាងថា ការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នារវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ ៤លើក នៅជុំវិញតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ គ្រាប់កាំភ្លើងធំរបស់ទាហានថៃ ជាច្រើនគ្រាប់ បានផ្លោងចូលបំផ្លាញប្រាសាទព្រះវិហាររាប់ពាន់កន្លែង។
លោក ហង្ស សុទ្ធ អគ្គនាយកនៃអាជ្ញាធរជាតិព្រះវិហារ បានផ្ដល់សម្ភាសន៍នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ឲ្យដឹងថា ការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នា ៤លើករវាងទាហានខ្មែរ-ថៃ នៅតំបន់ជម្លោះតាមព្រំដែន បានបណ្ដាលឲ្យប្រាសាទព្រះវិហាររងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកថា គ្រាប់កាំភ្លើងធំចំនួន ១៤គ្រាប់ និងគ្រាប់កាំភ្លើងធុនមធ្យមជាច្រើនប្រភេទរាប់ពាន់គ្រាប់របស់ ទាហានថៃ បានបាញ់ស្រោចចូលទៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទព្រះវិហារ បានបណ្ដាលឲ្យរងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ហង្ស សុទ្ធ បញ្ជាក់បន្ថែម ៖ «អូ! មហាខូចខាតៗ។ ខ្ញុំទុកឲ្យគេ (តំណាងអង្គការយូណេស្កូ) ទៅមើលបណ្ដោយទៅ ខ្ញុំផ្សាយរួចហើយ។ … អូ! (ខូចខាត) ធ្ងន់ណាស់ ធ្ងន់មែនទែន ជាង ៣ពាន់កន្លែងគ្រាន់តែខូចខាត»។
បន្ថែមលើសពីនេះ លោកស្រី អ៊ីរីណា បូកូវ៉ា ប្រធានអង្គការយូណេស្កូ បានសម្ដែងកង្វល់ទាក់ទងនឹងការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតំបន់ប្រាសាទ ព្រះវិហារ ក្នុងប៉ុន្មានសប្ដាហ៍កន្លងទៅនេះ ដោយបានសង្កត់ធ្ងន់ថា សម្បត្តិវប្បធម៌បេតិកភណ្ឌពិភពលោកមួយនេះ មិនគួរជាដើមចមនៃជម្លោះនោះទេ។
អង្គការយូណេស្កូ បានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសឲ្យដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារដែលបានសាងសង់កាលពីសតវត្សទី១១ ហើយបានចុះក្នុងបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក៏ព្រោះប្រាសាទនេះ មានតម្លៃជាសកលស្របទៅតាមអនុសញ្ញាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ឆ្នាំ១៩៦២ ដែលបានផ្ដល់សច្ចាប័នដោយប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ហើយថា ការរក្សានូវអនុសញ្ញានេះ បណ្ដាប្រទេសពាក់ព័ន្ធត្រូវទទួលស្គាល់ថា បេតិកភណ្ឌបែបនេះជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដែលការការពារ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូលចូលរួមសហការ៕
អាស៊ាននឹងបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍៤០នាក់មកតំបន់ព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ
ដោយ យន់ សាមៀន
2011-02-23
ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលមានរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជាប្រធានអាស៊ានសម្រាប់ឆ្នាំ២០១១ នឹងបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ចំនួន ៤០នាក់ ជាយោធា និងជនស៊ីវិលមកតាមដានសភាពការណ៍តានតឹងផ្នែកយោធានៅតំបន់ជម្លោះ ព្រំដែន ដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យមានការផ្ទុះអាវុធបន្តទៅទៀត។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី និងជាប្រធានអាស៊ានសម្រាប់ឆ្នាំ២០១១ លោក ម៉ាទី ណាតាឡេហ្គាវ៉ា (Marty Natalegawa) [កណ្ដាល] រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង [ឆ្វេង] ចាប់ដៃជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ លោក កាស៊ីត ភិរម្យ (Kasit Piromya) [ស្ដាំ] បន្ទាប់ពីសន្និសីទកាសែតនៅឯកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន ក្នុងទីក្រុងហ្សាកាតា កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងថៃ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី២២ ខែកុម្ភៈ បានស្វាគមន៍សេចក្ដីសម្រេចរបស់ប្រធានអាស៊ាន ក្នុងការបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី មកកាន់តំបន់ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ។
ជំនួបកំពូលរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ១០ប្រទេស បានសម្រេចបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី ចំនួន ៤០នាក់ ជាមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលទៅអង្កេតតាមដាន និងរាយការណ៍អំពីកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ ដើម្បីធានាឲ្យមានបទឈប់បាញ់គ្នាមួយជាអចិន្ត្រៃយ៍។
អ្នកសង្កេតការណ៍ក៏នឹងធ្វើបណ្ដឹងដោយមិនលម្អៀងប្រសិនបើភាគីណារំលោភបទឈប់បាញ់គ្នា។
កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ បានពើបប្រយុទ្ធគ្នាជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំចំនួន ៤ថ្ងៃ កាលពីដើមខែកុម្ភៈ បានបណ្ដាលឲ្យមានកងទ័ពទាំងពីរស្លាប់ប្រមាណ ១១នាក់។
សេចក្តីសម្រេចរបស់អាស៊ាន ក៏បានស្នើឲ្យកម្ពុជា និងថៃ វិលទៅរកការចរចាគ្នាជាលក្ខណៈទ្វេភាគីតាមយន្តការចាស់ដែលធ្លាប់ មានកន្លងរួចមកហើយ។ ការចរចាទ្វេភាគីនេះនឹងមានការសម្របសម្រួលដោយប្រធានអាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានភាពជម្លោះដោយមេត្រីភាព។
លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង។ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសមុនកិច្ចចរចាអាស៊ានថា ទោះបីជាលទ្ធផលរបស់កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន អាចផ្អាកការបាញ់គ្នា ប៉ុន្តែមិនអាចស្វែងរកដំណោះស្រាយព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ បាននោះទេ ដោយសារភាគីទាំងសងខាងប្រើប្រាស់ផែនទីផ្ទុយគ្នាទាក់ទងនឹងតំបន់ ជម្លោះ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្តទៀតថា អ្នកច្បាប់កម្ពុជា កំពុងរៀបចំឯកសារច្បាប់ប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌ទីក្រុងឡាអេ ដើម្បីបកស្រាយលើសាលក្រមថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ ទាក់ទងបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ និងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងដូច្នេះ ៖ «នេះគឺសម្រាលស្ថានការណ៍ រង់ចាំដំណោះស្រាយស្ថាពរលើបញ្ហាព្រំដែន ហើយដំណោះស្រាយនេះពិបាកណាស់។ មួយប្រើផែនទីដែលតុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ទទួលស្គាល់ នៅក្នុងអង្គហេតុនៃសាលក្រមតុលាការឡាអេ ឯមួយទៀតគូសតាមឯកតោភាគី»។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង អេ.អេហ្វ.ភី (AFP) បានដកស្រង់សម្ដីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ម៉ាទី ណាតាឡេហ្គាវ៉ា (Marty Natalegawa) មានប្រសាសន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន នៅថ្ងៃអង្គារថា អាស៊ាននឹងបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ទៅតាមដានសភាពការណ៍នៅតាមព្រំដែន កម្ពុជា និងថៃ។ ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ានមិនមែនជាក្រុមកងកម្លាំងរក្សា សន្តិភាព ហើយក្រុមនេះនឹងមិនមានអាវុធនោះទេ។
លោក ម៉ាទី បន្ថែមទៀតថា កិច្ចចរចាបន្តរវាងកម្ពុជា និងថៃ នឹងចាប់ផ្ដើមនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បន្ថែមទៀត ដោយមានលោកជាអ្នកសម្របសម្រួល ប៉ុន្តែកិច្ចចរចានេះមិនទាន់មានកាលបរិច្ឆេទនៅឡើយទេ។
អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន លោក ស៊ូរិន ពិតសុវណ្ណ (Surin Pitsuwan) បានចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ពុជា និងថៃថា ជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់អាស៊ាន។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានប្រកាសថា អ្នកសង្កេតការណ៍ជនជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី នឹងធ្វើដំណើរទៅតំបន់ជម្លោះក្នុងសប្ដាហ៍ក្រោយឆាប់ៗខាងមុខនេះ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី នឹងដាក់អ្នកសង្កេតការណ៍ចំនួន ២០នាក់នៅព្រំដែនថៃ និង ២០នាក់ផ្សេងទៀតនៅកម្ពុជា៕
ជំនួបកំពូលរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ១០ប្រទេស បានសម្រេចបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូណេស៊ី ចំនួន ៤០នាក់ ជាមន្ត្រីយោធា និងជនស៊ីវិលទៅអង្កេតតាមដាន និងរាយការណ៍អំពីកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ ដើម្បីធានាឲ្យមានបទឈប់បាញ់គ្នាមួយជាអចិន្ត្រៃយ៍។
អ្នកសង្កេតការណ៍ក៏នឹងធ្វើបណ្ដឹងដោយមិនលម្អៀងប្រសិនបើភាគីណារំលោភបទឈប់បាញ់គ្នា។
កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីកងទ័ពកម្ពុជា និងថៃ បានពើបប្រយុទ្ធគ្នាជាលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំចំនួន ៤ថ្ងៃ កាលពីដើមខែកុម្ភៈ បានបណ្ដាលឲ្យមានកងទ័ពទាំងពីរស្លាប់ប្រមាណ ១១នាក់។
សេចក្តីសម្រេចរបស់អាស៊ាន ក៏បានស្នើឲ្យកម្ពុជា និងថៃ វិលទៅរកការចរចាគ្នាជាលក្ខណៈទ្វេភាគីតាមយន្តការចាស់ដែលធ្លាប់ មានកន្លងរួចមកហើយ។ ការចរចាទ្វេភាគីនេះនឹងមានការសម្របសម្រួលដោយប្រធានអាស៊ាន ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានភាពជម្លោះដោយមេត្រីភាព។
លទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំបន្ទាន់កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ត្រូវបានស្វាគមន៍ដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោក អាភីស៊ិត វេតឆាឈីវ៉ាក់ (Abhisit Vejjajiva) និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង។ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានប្រកាសមុនកិច្ចចរចាអាស៊ានថា ទោះបីជាលទ្ធផលរបស់កិច្ចប្រជុំអាស៊ាន អាចផ្អាកការបាញ់គ្នា ប៉ុន្តែមិនអាចស្វែងរកដំណោះស្រាយព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ បាននោះទេ ដោយសារភាគីទាំងសងខាងប្រើប្រាស់ផែនទីផ្ទុយគ្នាទាក់ទងនឹងតំបន់ ជម្លោះ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ក្បែរប្រាសាទព្រះវិហារ។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្តទៀតថា អ្នកច្បាប់កម្ពុជា កំពុងរៀបចំឯកសារច្បាប់ប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌ទីក្រុងឡាអេ ដើម្បីបកស្រាយលើសាលក្រមថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ ទាក់ទងបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ និងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងដូច្នេះ ៖ «នេះគឺសម្រាលស្ថានការណ៍ រង់ចាំដំណោះស្រាយស្ថាពរលើបញ្ហាព្រំដែន ហើយដំណោះស្រាយនេះពិបាកណាស់។ មួយប្រើផែនទីដែលតុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ ទទួលស្គាល់ នៅក្នុងអង្គហេតុនៃសាលក្រមតុលាការឡាអេ ឯមួយទៀតគូសតាមឯកតោភាគី»។
ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង អេ.អេហ្វ.ភី (AFP) បានដកស្រង់សម្ដីរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី លោក ម៉ាទី ណាតាឡេហ្គាវ៉ា (Marty Natalegawa) មានប្រសាសន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន នៅថ្ងៃអង្គារថា អាស៊ាននឹងបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ទៅតាមដានសភាពការណ៍នៅតាមព្រំដែន កម្ពុជា និងថៃ។ ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍អាស៊ានមិនមែនជាក្រុមកងកម្លាំងរក្សា សន្តិភាព ហើយក្រុមនេះនឹងមិនមានអាវុធនោះទេ។
លោក ម៉ាទី បន្ថែមទៀតថា កិច្ចចរចាបន្តរវាងកម្ពុជា និងថៃ នឹងចាប់ផ្ដើមនៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បន្ថែមទៀត ដោយមានលោកជាអ្នកសម្របសម្រួល ប៉ុន្តែកិច្ចចរចានេះមិនទាន់មានកាលបរិច្ឆេទនៅឡើយទេ។
អគ្គលេខាធិការអាស៊ាន លោក ស៊ូរិន ពិតសុវណ្ណ (Surin Pitsuwan) បានចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ពុជា និងថៃថា ជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់អាស៊ាន។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានប្រកាសថា អ្នកសង្កេតការណ៍ជនជាតិឥណ្ឌូណេស៊ី នឹងធ្វើដំណើរទៅតំបន់ជម្លោះក្នុងសប្ដាហ៍ក្រោយឆាប់ៗខាងមុខនេះ។ ឥណ្ឌូណេស៊ី នឹងដាក់អ្នកសង្កេតការណ៍ចំនួន ២០នាក់នៅព្រំដែនថៃ និង ២០នាក់ផ្សេងទៀតនៅកម្ពុជា៕
ដកស្រងើពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី
